Functional hypothalamic amenorrhoea (FHA) is associated with functional inhibition of the hypothalamic-pituitary-ovarian axis. Causes of FHA can be classified into the three groups: 1) stress-related factors, 2) consequences of weight loss and/or underweight, and 3) consequences of physical exercise or practicing sports. Diagnosis of FHA should be based on a history of menstrual disorders. During physical examination, patients with FHA present with secondary and tertiary sex characteristics specific for the pubertal stage preceding development of the condition and with the signs of hypoestrogenism. Laboratory results determine further management of patients with amenorrhea, and thus their correct interpretation is vital for making appropriate therapeutic decisions. Treatment of chronic anovulation, menstrual disorders, and secondary amenorrhea resulting from hypothalamic disorders should be aimed at the elimination of the primary cause, i.e. a decrease in psycho-emotional strain, avoidance of chronic stressors, reduction of physical exercise level, or optimisation of BMI in patients who lose weight. If menses do not resume after a period of six months or primary causative treatment is not possible, neutralisation of hypoestrogenism consequences, especially unfavourable effects on bone metabolism, become the main issue. Previous studies have shown that oestroprogestagen therapy is useful in both the treatment of menstrual disorders and normalisation of bone mineral density.
StreszczenieCzynnościowy brak miesiączki pochodzenia podwzgórzowego (FHA) polega na zahamowaniu czynności osi podwzgórze-przysadka-jajniki. Przyczyny FHA można podzielić na trzy grupy: 1) czynniki związane ze stresem, 2) następstwa utraty masy ciała i/lub występowania niskiej masy ciała, oraz 3) konsekwencje wysiłku fizycznego lub uprawiania sportu. Dla rozpoznania FHA istotne są dane z wywiadu na temat występowania zaburzeń cykli miesiączkowych. W badaniu fizykalnym pacjentek z FHA stwierdza się występowanie drugoi trzeciorzędowych cech płciowych zależnie od stadium zaawansowania pokwitania przed wystąpieniem schorzenia oraz objawy hipoestrogenizmu. Wyniki badań laboratoryjnych dostarczają informacji, na podstawie których decyduje się o sposobie leczenia, a ich właściwa interpretacja ma kluczowe znaczenie w podejmowaniu właściwych decyzji terapeutycznych. Leczenie przewlekłego braku jajeczkowania, zaburzeń cyklu miesiączkowego i wtórnego braku miesiączki wynikającego z zaburzeń podwzgórzowych powinno być ukierunkowane na usunięcie pierwotnej przyczyny, czyli obniżenie napięcia psychoemocjonalnego, unikanie czynników wywołujących przewlekły stres, zmniejszenie wysiłku fizycznego i poprawę wskaźnika masy ciała u odchudzających się pacjentek. Jeśli miesiączkowanie nie występuje przez okres ponad 6 miesięcy lub gdy pierwotne leczenie przyczynowe nie jest możliwe, głównym problemem terapeutycznym staje się neutralizacja następstw hipoestrogenizmu, a zwłaszcza jego niekorzystnego wpływu na metabolizm kostny. W dotychczasowych badaniach wyk...