Endonezya'da Para Vakiflarinin Yöneti̇mi̇nde İslami̇ Fi̇nans Kurumlarinin Etki̇nli̇ği̇ni̇n Değerlendi̇ri̇lmesi̇

Abstract

ÖZET Para vakıfları, bireyler veya kurumlar tarafından sosyal amaçlara hizmet etmek ve Allah’a manevi yakınlık kazanmak için nakdi varlıkların bağışlandığı bir İslami sosyal finans aracıdır. Bu vakıfların yönetimi, Endonezya'da İslami finans kuruluşları tarafından üstlenilmiş olup, toplumsal etkiyi artırmayı amaçlamaktadır. Osmanlı İmparatorluğu gibi İslam medeniyetlerinden gelen tarihi örneklerle uyumlu olan bu uygulama, günümüz Endonezya’sında da ihtiyaç sahiplerine yardım etme konusunda hayırsever bir araç olarak önem taşımaktadır. Bu çalışma, Endonezya'daki İslami finans kuruluşlarının para vakıflarını yönetmedeki etkinliğini değerlendirmektedir. Arazi ve bina gibi taşınmaz varlıklara dayalı vakıflar yerine, bu araştırma, İslami finans kurumları tarafından yönetilen ve nakit varlıklarla oluşturulan para vakıflarına odaklanmaktadır. Araştırma, bu vakıfların sosyal finansman aracı olarak potansiyelinin en üst düzeye çıkarılmasına yönelik strateji ve mekanizmaları analiz etmektedir. Nitel araştırma yöntemleri kullanılarak yapılan bu çalışma, para vakıflarının yönetimiyle ilgili karmaşık konuları derinlemesine incelemektedir. Bulgular, Endonezya’daki İslami finans kuruluşlarının mevcut kapasiteleri dahilinde para vakıflarını yönettiklerini, ancak kamu güveni eksikliği, yetersiz insan kaynağı ve düşük kamu okuryazarlığı gibi önemli zorluklarla karşılaştıklarını ortaya koymaktadır. Bu zorluklara rağmen, bazı kuruluşlar, topluma erişim ve etkin yönetim yoluyla bu sorunları çözmeye çalışmaktadır. Özellikle İslami bankacılık kurumları, Nakit Vakıf Bağlantılı Sukuk (CWLS) gibi yenilikçi finansal ürünler geliştirmiştir. Bu ürünler, Bank Indonesia ve Endonezya Vakıf Kurulu’nun desteğiyle, CWLS fonlarının belirli projelere tahsis edilmesini sağlamış ve bireyleri bu nakit vakıflara katılmaya teşvik etmiştir. Bankacılık dışı İslami finans kuruluşları ise para vakıflarını, reel sektördeki piyasalar ve işletme kredileri gibi alanlarda değerlendirmeyi tercih etmektedir. Ancak, Diyanet İşleri Bakanlığı (MoRA) ve Endonezya Vakıflar Kurulu (BWI) tarafından tanınan lisanslı İslami finans kuruluşlarının sayısının sınırlı olması, para vakıflarının potansiyelinin tam anlamıyla hayata geçirilmesinin önünde bir engel olarak durmaktadır. Bu nedenle, İslami finans kuruluşlarının sürekli değerlendirilmesi ve lisanslandırılması, para vakıflarının yönetiminde daha fazla etkinlik sağlanması açısından büyük önem taşımaktadır. Böylece, Endonezya'da girişimciliğin teşvik edilmesi ve yoksulluğun azaltılması gibi hedeflere daha güçlü katkılar sağlanabilir. Anahtar Kelimeler: İslami Finans, Para Vakıfları, İslami Finans Kurumları, Para Vakıfları Yönetimi, Endonezya. JEL Sınıflandırma: G21, L31, P43, Z12.