Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η μελέτη της έκφρασης των υποδοχέων προγεστερόνης (Α+Β), των υποδοχέων προγεστερόνης τύπου Β καθώς και των αvβ3 ιντεγκρινών στο ενδομήτριο των υπογόνιμων γυναικών κατά το παράθυρο εμφύτευσης του εμμηνορρυσιακού κύκλου. Πραγματοποιήθηκε προοπτική μελέτη παρατήρησης κατά το διάστημα 03/2013-06/2016 στη Γ’ Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική του Α.Π.Θ σε συνεργασία με το Εργαστήριο Βιοχημείας της Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ. Ως πληθυσμός ασθενών ορίστηκαν υπογόνιμες γυναίκες (ομάδα 2), ενώ την ομάδα ελέγχου αποτέλεσαν οι γόνιμες γυναίκες (ομάδα 1). Οι υπογόνιμες γυναίκες της μελέτης ταξινομήθηκαν με βάση το αίτιο της υπογονιμότητας σε γυναίκες με σαλπιγγικό παράγοντα (ομάδα 2α), ωοθηκικό παράγοντα (ομάδα 2β), ενδομητρίωση (ομάδα 2γ) και ανεξήγητη υπογονιμότητα (ομάδα 2δ). Πραγματοποιήθηκε ιστοληψία ενδομητρίου με Pipelle κατά την 7η-8η ημέρα του εμμηνορρυσιακού κύκλου μετά την ωοθυλακιoορρηξία. Μελετήθηκε με ανοσοϊστοχημεία η έκφραση των συνολικών υποδοχέων προγεστερόνης (Α+Β), των υποδοχέων τύπου-Β καθώς και των αvβ3 ιντεγκρινών τόσο στα επιθηλιακά όσο και στα στρωματικά κύτταρα. Προσδιορίστηκε το ποσοστό ανεύρεσης θετικών πυρήνων ανά δείγμα, η ένταση της χρώσης και το Η-score. Πραγματοποιήθηκε συνοδά real-time PCR με σκοπό τη σύγκριση του mRNA των υποδοχέων προγεστερόνης και προσδιορίστηκε ο δείκτης Α=2-ΔΔCT, όπου ΔΔCT η διαφορά των μέσων κύκλων έκφρασης μεταξύ γόνιμων και υπογόνιμων γυναικών. Ως μάρτυρας χρησιμοποιήθηκε η β2-μικροσφαιρίνη. Συνολικά 20 γόνιμες και 60 υπογόνιμες γυναίκες συμπεριλήφθησαν στη μελέτη, εκ των οποίων 15 με σαλπιγγικό παράγοντα, 20 με ωοθηκικό παράγοντα, 10 με ενδομητρίωση και 15 με ανεξήγητη υπογονιμότητα. H μέση ηλικία των γυναικών ήταν 31.3 ± 4.3 έτη για τις γόνιμες έναντι 37.4 ± 4.1 για τις υπογόνιμες γυναίκες (P<.001). Παρατηρήθηκε σημαντικά μειωμένη έκφραση των υποδοχέων (Α+Β) στα επιθηλιακά κύτταρα των υπογόνιμων γυναικών. Το h-score ήταν 215,0 ± 17,1 για τις γόνιμες έναντι 142,0 ± 14,6 για τις υπογόνιμες (P=.002). Η real-time PCR επιβεβαίωσε την μειωμένη κατά 3,55 φορές έκφραση του παραγόμενου mRNA στα επιθηλιακά κύτταρα. Αντίστοιχα, παρατηρήθηκε σημαντικά μειωμένη έκφραση και των υποδοχέων τύπου-Β στα επιθηλιακά κύτταρα των υπογόνιμων γυναικών. Το αντίστοιχο h-score ήταν 160,5 ± 22,7 για την ομάδα 1 έναντι 101,3 ± 14,3 για την ομάδα 2 (P=.04). Δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά στην έκφραση των υποδοχέων στα στρωματικά κύτταρα μεταξύ γόνιμων και υπογόνιμων γυναικών (P=.56 και P=.64 αντίστοιχα). Ακόμη, δε διαπιστώθηκε σημαντική διαφορά στην έκφραση αvβ3 ιντεγκρινών τόσο στα επιθηλιακά όσο και στα στρωματικά κύτταρα των γόνιμων και υπογόνιμων γυναικών (P=.23 και P=.72). Η μελέτη των βιοδεικτών στις διάφορες κατηγορίες υπογόνιμων ασθενών κατέδειξε ότι η έκφραση των συνολικών υποδοχέων προγεστερόνης (Α+Β) ήταν σημαντικά μειωμένη στα επιθηλιακά κύτταρα των γυναικών με ωοθηκικό παράγοντα, ενδομητρίωση και ανεξήγητη υπογονιμότητα (P=.02, .05 και .001). Η έκφραση των υποδοχέων τύπου-Β ήταν επίσης σημαντικά μειωμένη στα επιθηλιακά κύτταρα των ασθενών με ωοθηκικό παράγοντα υπογονιμότητας και ανεξήγητη υπογονιμότητα (P=.04 και .004) καθώς και στα στρωματικά κύτταρα των γυναικών με σαλπιγγικό παράγοντα υπογονιμότητας (P=.03). Δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά στην έκφραση των ιντεγκρινών αvβ3 μεταξύ κάποιας εκ των κατηγοριών υπογόνιμων γυναικών και της ομάδας ελέγχου. Συμπερασματικά, η ωοθηκικού τύπου υπογονιμότητα και ειδικά η ανεξήγητη υπογονιμότητα σχετίζονται αιτιοπαθογενετικά με τη διαταραγμένη έκφραση των υποδοχέων προγεστερόνης. Ο ρόλος των ιντεγκρινών αvβ3 στην αιτιοπαθογένεια της υπογονιμότητας παραμένει αμφίβολος.