Engellilerin Toplumsal Hayata Katılmasına Yönelik Politikalar: Türkiye, ABD ve Japonya Örnekleri

Abstract

Öz: Engelliler, toplumsal hayata katılma konusunda çeşitli problemler ile karşılaşmaktadır. Son yıllarda engellilerin toplumsal hayattan dışlanmalarının önlenmesine yönelik çeşitli politikalar geliştirilmekle birlikte yetersizdir. Engellilerin toplumsal hayata katılımının önündeki en büyük engel, toplumda engellilere yönelik negatif tutum ve davranışlardır. Bu çalışmada, Türkiye, ABD ve Japonya'da engellilerin toplumsal hayata katılmalarını engelleyen nedenler ve bu konuda gerçekleştirilen politikalara değinilecektir. Günümüzde Dünya genelinde engellilere yönelik geliştirilen politikalar ABD'nde uygulanan politikalardan etkilenerek oluşturulmaktadır. Türkiye'de yasal düzeyde engellilere yönelik geliştirilen politikalar AB'ye uyum kapsamında değişmektedir. Buna karşılık uygulamada Anglosakson anlayıştan ziyade Japon anlayışına daha yakındır. ABD, Türkiye ve Japonya'da engellilerin toplumsal hayata katılımını düzenleyen çok sayıda yasal düzenleme gerçekleştirilmesine karşılık özellikle eğitim, istihdam politikalarının istenen başarıyı sağlamada yetersiz kaldığı söylenebilir. Çalışmada bu sorunların çözümüne yönelik çeşitli önerilerde bulunulacaktır.

Toplumumuzun Engelli̇ Bi̇reylere Yöneli̇k Duyarlilik Düzeyleri̇ni̇n İncelenmesi̇

“…Yaşanan savaşlar, doğal afetler, terör olayları, salgın hastalıklar (Ünal & Yıldız, 2017), kazalar (evde, işte, trafikte), doğum öncesinde, sırasında ve sonrasında annenin karşılaştığı travmalar, hastalıklar, bilinçsiz ilaç kullanımı, alkol ve madde bağımlılığı, yetersiz beslenmesi ya da genetik bozukluklar (Karataş, 2002), nüfusların yaşlanmasıyla birlikte kronik sağlık sorunlarının çoğalması (Çaha, 2016;Genç, 2015), toplumlardaki engelli sayısının artmasına neden olmaktadır. Nitekim Birleşmiş Milletler Örgütünün geliştirdiği ölçütlere göre engelliler, dünya nüfusunun yaklaşık %10-12'sini oluşturmaktadır.…”

Öz- Savunuculuk Hareketi: Sosyal Hizmet Perspektifiyle Değerlendirme

“…Bu anlayış, çevresel etmenlerin de engelliliği açıklayıcı bir unsur olarak tartışılmasını ve önerilecek hizmetlerin bu çerçevede programlanmasını talep etmektedir. 1,2 Toplumda engellilere yönelik önyargı, ayrımcılık ve dışlanma gibi negatif tutumlarla mücadele etmek için engellilerin toplumsal alana katılımı ve daha bütünleştirici uygulamaların yapılması hem fikir olarak hem de aksiyon olarak yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlamıştır. Savunuculuk ve öz-savunuculuk kavramları da bu tür bir fikri temelin çıktıları olarak değerlendirilmekte ve günümüzde özellikle Türkiye'de yaygınlaşması gereken hareket alanı olarak sosyal hizmet kapsamında önem arz etmektedir.…”