Erken Ve Orta Bi̇zans Dönemi̇ (4 – 12. Yy.) Anadolu Ki̇li̇seleri̇nde Synthronon Ve Bölgesel Özelli̇kleri̇

Abstract

Erken ve Orta Bizans Dönemi kiliselerinde synthronon hakkında yapılan bu araştırma; litürjik bir kuruluş olan synthrononun bölgesel özelliklerini açıklamayı amaçlamıştır. Hıristiyanlığın yayılma süreciyle birlikte önem kazanarak erken dönemden itibaren öncül örnekleri bulunan synthronon, Bizans İmparatorluğu’nun sonuna kadar simgesel varlığını sürdürmüştür. Araştırma; Bizans mimarisinde Anadolu kiliselerinde bulunan örnekler üzerinden synthrononun bölgesel özelliklerinin belirlenmesi ve bölgesel farklılıkların karşılaştırmalı olarak tespit edilmesini konu edinmiştir. Araştırma, Anadolu’da tespit edilen synthronon örneklerini biçim ve işlev açısından değerlendirmektedir ve Anadolu synthronon tipolojisi üzerine yapılan kapsamlı ilk çalışmadır.
 Araştırma kapsamında; İ.S. 3. yüzyıldan 12. yüzyıla kadar olan süreçte synthrononla ilgili litürjik geleneklerin Hıristiyanlıkta yerleşmeye başladığı ilk dini kurallardan Geç Bizans Dönemi uygulamalarına kadarki değişim aktarılmaya çalışılmıştır. Geleneklerdeki değişimlerin mimariye doğrudan veya dolaylı olarak yansımaları da göz önünde bulundurulmuş ve araştırma kapsamına dahil edilerek konu hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. Sonuç olarak synthrononun her açıdan litürjik geleneklerle şekillenen ve ihtiyaçlara göre değişen bir yapıya sahip olduğu görülmüştür.
 Araştırma kapsamında; İ.S. 3. yüzyıldan 12. yüzyıla kadar olan süreçte litürjik geleneklerin Hıristiyanlıkta yerleşmeye başladığı ilk dini kurallardan Geç Bizans Dönemi uygulamalarına kadar yaşanan değişim aktarılmaya çalışılmıştır. Geleneklerdeki değişimlerin mimariye doğrudan veya dolaylı olarak yansımaları da göz önünde bulundurulmuş ve araştırma kapsamına dahil edilerek konu hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. Sonuç olarak synthrononun her açıdan litürjik geleneklerle şekillenen ve ihtiyaçlara göre değişen bir yapıya sahip olduğu görülmüştür.