Erzincan İli-Ergan Dağı’nın Farklı Rakımlarında Yayılış Gösteren Bazı Taksonların Antioksidan Kapasiteleri

Abstract

Bu çalışmada, Erzincan il sınırları içerisinde bulunan Ergan Dağı’nın farklı rakımlarında 1500 m (Glaucium leiocarpum Boiss., Astragalus ornithopodioides Lam., Alcea calvertii (Boiss) Boiss.), 2000 m (Globularia trichosantha Fisch. & C.A. Mey, Hypericum scabrum L., Tanacetum mucroniferum Hub. Mor. Et Grierson, Inula oculus-christi L., Onobrychis cornuta (L.) Desv., Barbarea auriculata Hausskn. Ex Bornm), 3000 m (Scorzonera sericea DC., Hedysarum erythroleucum Boiss., Astragalus nezaketiae A. Duran & Aytaç) yayılış gösteren 12 bitki türü seçilmiştir. Çalışma ile rakım faktörünün bitkiler üzerindeki etkileri belirlenmesi amaçlanmıştır. Bunun için bitkilerin yaprak, dal ve kök olmak üzere farklı organları etilasetat, metanol ve suda ekstaksiyonu yapılarak fenolik (TPC) ve flavonoid (TPF) içeriği ile antioksidan aktivite (DPPH, FRAP) miktarının analizi yapılmıştır. Antioksidan aktiviteleri incelendiğinde, Globularia trichosantha bitki türünde en yüksek değerler belirlenmiştir. DPPH aktivitesi yaprakta 47,86±1,70, dalda 108,09±1,29, kökte ise 60,57±0,74 olarak ölçülmüştür. Fenolik içerik ise yaprakta 82,56±0,46, dalda 56,71±2,12, kökte ise 59,75±2,11 olarak tespit edilmiştir. FRAP aktivitesi yaprakta 54,87±1,54, dalda 41,09±3,06, kökte ise 48,95±2,73 olarak belirlenmiştir. Flavonoid içerik verileri ise Globularia trichosantha yaprakta 59,81±2,31, dalda 31,62±3,55 olarak tespit edilirken, Hypericum scabrum kökte 35,71±2,73 olarak belirlenmiştir. Analiz sonuçları SPSS 22 Paket İstatistik Programında değerlendirilmiş olup rakımlar (yükselti) arasında farklılıklar tespit edilmiştir. Bitkilerin fenolik ve flavonoidlerin içerikleri ile antioksidan aktiviteleri arasında özellikle metanolde çözünen örneklerde güçlü pozitif yönde korelasyon bulunmuştur. Sonuç olarak, bu çalışma farklı rakımlarda yetişen bitkilerin fenolik ve flavonoid içeriği ile antioksidan aktivitelerindeki değişkenliği açıklamaktadır. Bulgular, rakımın bu bitki türlerinin biyoaktif bileşenleri ve antioksidan potansiyeli üzerindeki etkisini vurgulamaktadır. Ayrıca, 2000 m rakımda yetişen Hypericum scabrum L., Tanacetum mucroniferum Hub. Mor. Et Grierson, Globularia trichosantha Fisch.&C.A.Mey bitkilerinin gösterdiği antioksidan performansı, bu bitkilerin farmasötik veya diğer uygulamalarda daha fazla keşif için potansiyel oluşturmaktadır.