Etkinliklerle çocuk edebiyatı yapıtlarının Türkçe öğretiminde kullanılması

Abstract

ÖzTürkçe öğretimi ile anlama ve anlatma becerileri gelişmiş, dil bilinci ve duyarlılığına sahip, okuma kültürü edinmiş, millî ve evrensel değerleri içselleştirmiş, düşünen duyarlı bireylerin yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Türkçe öğretimi ile yalnız dilsel beceriler değil, düşünme, anlama, sıralama, sınıflama, sorgulama, ilişki kurma, eleştirme, tahmin etme, analiz-sentez yapma, değerlendirme gibi zihinsel becerilerin geliştirilmesi de hedeflenmektedir. Bu becerilerin kazandırılmasında onların ilgi, gereksinim ve dil evrenlerine uygun, Türkçenin anlatım olanaklarının yansıtıldığı metinlerin yeri ve önemi büyüktür. Bu nedenle öğrenciler, ilköğretim birinci sınıftan başlayarak, Türkçenin anlatım gücünü yansıtan, onların dil gelişimlerine ve gereksinimlerine uygun ürünlerle karşılaştırılmalıdır. Ana dili öğretimi bilgiden çok beceri kazandırmayı amaçladığı için hedeflenen beceri ve kazanımların gerçekleştirilmesinde etkinliklerden yararlanılmaktadır. Dört temel dil becerisine yönelik hazırlanacak etkinliklerin bütünsellik içerisinde geliştirilmesi ve öğrencilerin bu becerileri kullanabilecekleri, sınayabilecekleri ortamlar oluşturulmalıdır. Becerilerin tümünün bir denge içinde geliştirilmesi gerekir. Hazırlanan etkinlikler, öğrenci tarafından metnin anlaşılmasını, yorumlanmasını; metinden sonuçlar çıkarıp bu sonuçları yaşamında kullanabilmesini sağlamalıdır. Bu çalışmanın amacı, Türkçe Dersi Öğretim Programı'nda öğrencilere kazandırılmaya çalışılan temel dil beceri alanlarında hedeflenen amaç ve kazanımları gerçekleştirmeye yönelik çocuk edebiyatı metinlerinden hareketle etkinlik oluşturmaktır. Çocuk edebiyatı metinleri doğrultusunda etkinlik tasarlamayı amaçlayan bu çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden belgesel tarama (doküman incelemesi) kullanılmıştır. Belgesel tarama, var olan kayıt ve belgelerden veri toplama tekniğidir. Bu çalışmada, dil becerilerini geliştirmeye yönelik uygulama ve etkinlik örneklerine yer verilmiştir.Anahtar kelimeler: Türkçe öğretimi, temel dil becerileri, çocuk edebiyatı yapıtları, metin, etkinlik. Use of children's literature works in Turkish teaching with activities AbstractIt is aimed to educate individuals who have developed comprehension and expression skills with Turkish education, have language awareness and sensitivity, have acquired a reading culture, internalize national and universal values and are sensitive to thinking. It is also aimed to develop mental skills such as thinking, understanding, sorting, classifying, questioning, establishing relationships, criticizing, estimating, analyzing and synthesizing, and evaluating not only linguistic skills but also linguistic skills. In order to gain these skills, the place and importance of texts which are suitable for their interests, needs and language universes, where the expression possibilities of Turkish are reflected. For this reason, students should compare with products that reflect their language development and requirements, starting from the first grade of Primary School. Since 1 Dr. Öğr. Üyesi, Aksaray Üniversitesi,...

Examination of Postgraduate Studies on Children’s Literature at Primary School Level

“…Çünkü, çocuk edebiyatının amacı çocuğun dil, düşünme becerilerinin ve hayal gücünün gelişmesine katkı sağlayarak çocuğa bakış açısı kazandırmaktır (Temizyürek, 2014). Eğitim ve öğretim programı felsefesine de hizmet eden çocuk edebiyatı, çocuğun nitelikli okuma alışkanlığı kazanmasına ve okunan kitapların zihinsel işlevleri sonucunda düşünme becerilerinin gelişmesine katkı sağlamaktadır (Türkben, 2019). Bir başka deyişle çocuk edebiyatı Balta'ya (2019: 466) göre ''kurmaca dünyalar yoluyla çocuğun kendini ve dünyayı tanımasını, anlamasını sağlayan, ruhsal gelişimini destekleyen, hayallerine hitap eden, ona insan, eşya ve hayata dair her şeyi farklılık ve çeşitlilikleri ile sunan, onun estetik duygu ve beğenilerini geliştiren bir edebiyattır''.…”

“…Yapılan çalışmalara bakıldığında çocuk edebiyatının kullanım alanı gün geçtikçe çeşitlenmektedir. Yabancı dil ve kültürü öğretimi (Ho, 2000;Songören, 2011), yetişkinlerin gerçekliğine ilişkin nitelendirilen ve çocukların korkuları içerisinde görülen ölüm, hastalık, savaş, aşk konuları (Aytekin, 2008;Nicholson ve Pearson, 2003;Şen, 2016), değerler eğitimi (Baş ve Biros, 2019; Kuru ve Keklik, 2016), matematik öğretimi (Aslan, 2019), Türkçe öğretimi (Temizyürek, 2003;Türkben, 2019), ve sosyal bilgiler (Beldağ ve Aktaş, 2016) olarak literatürde yer almaktadır. Bu bağlamda Kuran ve Ersözlü'nün ( 2009) de belirttiği gibi çocuk edebiyatı Türkçe ders programı ve içeriğinde alınması gereken bir daldan öteye geçmiştir ve sosyal bilgiler, fen bilgisi, matematik, resim, müzik gibi derslerin öğretiminde de öğretmene bir etkinlik materyali oluşturmada geniş imkânlar sunan bir dal olmuştur.…”