Öz: Bu ara ştı rma; Haymana ko ş ulları nda 1996-1997 ve 1997-1998 y ı lları nda iki y ı l süre ile yürütülmü ştür. Kunduru-1149 ve Berkmen-469 makarnal ı k bu ğ day çe ş itlerine; üç farkl ı sulama (bir kez, iki kez, üç kez) ve 2, 8, 16 ve 20 kg/da olmak üzere dört farkl ı azot dozu uygulanarak başak uzunlu ğ u, sap uzunlu ğ u, biyolojik verim, hasat indeksi ve birim alan tane veriminde ortaya ç ı kan değ i ş imler incelenmi ştir. Denemeler her iki y ı lda da bu ğday an ız ı nda yürütülmü ştür. Tesadüf bloklar ı nda bölünmü ş parseller deneme desenine göre üç tekrarlamal ı olarak yürütülen çal ış mada çeşitler ayr ı ayr ı ele al ı nm ışt ı r. Ana parsellere sulamalar (S İ , S2, S3), alt parsellere ise azot dozlar ı (N ı , N2, N3, Na) yerle ştirilmi ştir. En yüksek birim alan tane verimi Kunduru-1149 çe ş idinde birinci y ı lda 429, ikinci y ı lda 605, Berkmen-469 çe şidinde birinci y ı lda 415, ikinci y ı lda 482 kg/da olarak elde edilmi ştir. Bu de ğ erler; ekili şte, sapa kalkma devresinde, ba ş aklanma devresinde olmak üzere üç defa sulanan ve ekimle birlikte 2, sapa kalkma öncesinde 9, ba şaklanma öncesinde 9 kg/da (toplam 20 kg/da N) saf azot verilen parsellerde ortaya ç ı km ıştı r. Kunduru-1149 çe şidinde, en yüksek ba şak uzunlu ğ u birinci y ı lda 5.87, ikinci y ı lda 7.63 cm; en yüksek sap uzunlu ğ u birinci y ı lda 128,33, ikinci y ı lda 156.67 cm; en yüksek biyolojik verim birinci y ı lda 1138.67, ikinci y ı lda 1578.33 kg; en yüksek birim alan hasat indeksi birinci y ı lda % 37.26, ikinci y ı lda % 38.32. aras ı nda değ iş miştir. Berkmen-469 çe ş idinde ise ayn ı değerler s ı ras ı ile 5.70-6.00 cm, 91.63-150.00 cm, 1120.96-1272.00 kg/da, % 37.10-37.93 olarak belirlenmi ştir.Anahtar Kelimeler: Makarnal ı k buğday, sulama, azotlu gübreleme, birim alan tane verimi, verim komponentleri.
Effects of N ıtrogen and Irrigation on Yield and Yield Compenents in Durum Wheat (Triticum durum L.)Abstract: This study was conducted for two years during 1996-97 and 1997-98 under Haymana conditions. Two durum wheat cultivars Kunduru-1149 and Berkmen-469 were studied to determine the effects of 3 different irrigation treatments (one time, two times, three times) and 2-20 (2, 8, 16 and 20) kg/da nitrogen fertilization on seed yield due to ear length, boot length, biological yield and harvest index. The experiments were carried out for two consecutive years using randomised complete block design with three replications and the experimental cultivars were considered separately. The main plots were considerd for irrigation plots (Si, S2, S3) and the sub plots were considered for nitrogen doses (N i , N2, N3, N4). The irrigations was done three times at the time of sowing, generative stage and heading stage. Fertilisation was done three times by applying 2 kg/da N at the time of sowing, 9 kg/da before the start of generative stage, and 9 kg/da before heading stage (total of 20 kg/da N). The maximum seed yield of 429 and 605 kg/da in cultivar Kunduru-1149 and 415 and 482 kg/da in cultivar Berkmen-469 were recorded dur...