Fai̇z Dişindaki̇ Geli̇r Kaynaklarinin Banka Performansina Etki̇si̇: Türk Bankacilik Örneği̇

Abstract

Faiz ve faiz dışı gelirler, bankaların aracılık fonksiyonunun temel unsurunu oluşturmaktadır. Ancak teknolojik gelişmeler, rekabet koşulları, ürün ve hizmet çeşitliliği, maliyetler vb. gibi faktörler bankaları farklı gelir kaynaklarına yönlendirmektedir. Bu çalışma ile bankalarının faiz dışı gelirinin performansları üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında Türkiye’de faaliyet göstermekte olan ve Türk bankacılık sektörünün aktif toplamının % 87,8’ini oluşturan en büyük ilk on mevduat bankası örneklem olarak belirlenmiştir. Bankalara ait 2013-2023 dönem verilerinin ele alındığı araştırmada panel veri analizinden yararlanmıştır. Analizler kapsamında bağımlı değişkenler için bankaların öz kaynak karlılığı ile aktif kârlılığı tercih edilirken, bağımsız değişken olarak da bankaların net faiz dışı gelirler/toplam faaliyet gelirleri kullanılmıştır. Analizlerin etkinliğini arttırmak amacıyla toplam krediler / toplam aktifler, toplam öz sermaye / toplam aktifler, personel giderleri / toplam aktifler, toplam mevduatın logaritması ve kredilere uygulanan faiz oranı gibi bazı değişkenler de çalışmaya kontrol değişkeni olarak eklenmiştir. Analizler sonucunda bankaların faiz dışı gelirlerinin performanslarını olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir. Değişkenler arasında pozitif yönde bir ilişkinin olduğu tespit edilen bulgularda kontrol değişkenlerinden personel giderleri/toplam varlıklar değişkeninin bankaların aktif kârlılığı üzerinde bir etkisi bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.