Farklı Dikim Sıklıkları ve Hasat Zamanının Dracocephalum moldavica L. (Moldovya Ejderi)'nın Verim ve Kalitesine Etkileri

Abstract

Dracocephalum moldavica L. (Moldovya ejderi) bitkisi birçok ülkede geleneksel tıpta mide rahatlatıcı, sindirim kolaylaştırıcı, yatıştırıcı olarak kullanımının yanı sıra kalp hastalıkları, damar tıkanıklıkları, tansiyon, migren, baş ve diş ağrısı tedavisinde kullanılmaktadır. Ülkemiz florasında Dracocephalum cinsine ait birçok tür bulunurken, D. moldavica türü doğal olarak yetişmemektedir. Bitkinin Türkiye‘de yetiştiriciliği üzerine çalışma bulunmamaktadır. Bitki dikim sıklığı ve hasat zamanı bitki verim ve kalitesi üzerine önemli etkileri olan yetiştirme etmenlerindendir. Bu sebeplerle Dracocephalum moldavica (Moldovya ejderi) bitkisinde verim ve kalite özellikleri üzerine dikim sıklıklarının (40×25 cm ve 60×25 cm) ve hasat zamanlarının (çiçeklenme öncesi ve tam çiçeklenme) etkilerini araştırmak hedeflenmiştir. 2017 yılında yürütülen araştırma sonuçlarına göre dikim sıklığının etkisi dal sayısı, taze ve drog herba, drog yaprak verimi üzerinde, hasat zamanının etkisi; bitki boyu, taze herba, drog herba, drog yaprak verimi, uçucu yağ oranı üzerinde istatistiki olarak önemli; interaksiyonun etkisi ise incelenen özellikler üzerinde önemli bulunmamıştır. Araştırma sonucunda; bitki boyu değerleri: 57.91-63.08 cm, dal sayısı 8-12 adet/bitki, taze herba verimi 537.26-791.54 kg da-1, drog yaprak verimi 65.36-122.23 kg da-1, drog herba verimi 124.05-194.41 kg da-1, uçucu yağ oranı % 0.276-0.375 olarak tespit edilmiştir. Hasat zamanı bakımından incelen bütün özellikler tam çiçeklenme döneminde artış göstermiştir. Bitki boyu, taze herba, drog yaprak ve herba verimi en yüksek değerleri 40x25 dikim sıklığında elde edilmiştir. Uçucu yağ ana bileşenlerini geranil asetat (%53.635-54.723), gerenial (%16.229-17.396), neral (%11.729-12.661), geraniol (%5.780-6.623) toplamda %88.203-88.955 oranlarında oluşturmaktadır. Geranil asetat oranın yüksekliği bitkinin Çukurova koşullarında doğal bir geranil asetat kaynağı olarak kullanılabileceğini düşündürmektedir. Elde ettiğimiz veriler doğrultusunda Moldovya ejderi için en uygun hasat zamanı tam çiçeklenme dönemi, en uygun bitki dikim sıklığı ise 40×25 cm olarak tavsiye edilmektedir.