‘Farklılık’ Algısını Parçalamak ve Özel Eğitim İçin Yeniden Birleştirmek

Abstract

Çalışma öğretmen adaylarının “farklı olmak” kavramına yönelik zihinsel algıları ortaya çıkarmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu İstanbul’da bir vakıf üniversitesindeki eğitim fakültesinin Türkçe, Arapça, ilköğretim matematik, özel eğitim ve sınıf öğretmenliği bölümlerinde öğrenim gören ve özel eğitim dersine kayıtlı olan 176 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırma tarama modellerinden tekil tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Veri seti, katılımcı öğretmen adayların “Farklı olmak......…....benzer. Çünkü, …….” ifadelerini tamamlaması yoluyla elde edilmiştir. Öğretmen adaylarının 77 ortak olmak üzere toplam 527 metafor ürettikleri gözlemlenmiştir. Farklılık için en çok “güneş” metaforunu kullanmayı tercih etmişlerdir. Araştırmanın ilk aşamasında, öğretmen adayları tarafından üretilen metaforlar; içerik analizi sonucunda (1) kişiye ortama zamana veya duruma göre değişen bir kavram olarak farklılık, (2) dahil olan / kabul edilen ve bütünleştiren bir kavram olarak farklılık, (3) özgün bir tavır olarak farklılık, (4) dışlanan, kabul edilmeyen ve ayrımcılığa maruz kalan bir kavram olarak farklılık, (5) anlaşılması gereken bir kavram olarak farklılık ve (6) mücadeleyi içeren bir kavram olarak farklılık olmak üzere altı farklı temada toplanmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında, farklılık kavramına ilişkin tüm üretilen anlamlar birleştirilmiş ve özel gereksinimliler adına yeni bir farklılık bilinci inşa edilmiştir. Bu farklılık bilincini geliştirmek için; öğretmen adaylarının lisans programlarında, normalleşme politikası, uyumsuzlukla yüzleşme ve norm değerlerinin oluşumu ve yok oluşu konularına yer verilmesi gerektiği düşünülmüştür.