Fenilketonürili Adolesanların Diyete Uyum ve Depresif Duygu Durumu Sıklığının Saptanması

Abstract

Kan fenilalanin düzeyi ile psikolojik durum arasındaki ilişkinin ortaya konması Fenilketonüri hastaları için önemlidir. Ancak hastalığın en sık görüldüğü ülkelerden biri olan Türkiye'de Fenilketonürili adolesanlarda depresyon sıklığı ile ilgili yapılmış bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmanın amacı, Fenilketonürili adolesanlarda diyete uyum ve depresif duygu durumu sıklığının saptanmasıdır. Gereç ve Yöntemler: Çalışma, Fenilketonürili adolesanlar ile Nisan 2019-Kasım 2019 tarihleri arasında yürütülmüştür. Adolesanlar Avrupa Fenilketonüri Birliği tarafından yaşa göre önerilen kan fenilalanin düzeylerine göre ikiye ayrılarak değerlendirilmiştir. Katılımcıların genel özellikleri, hastalık ve diyet ile ilişkili bilgiler anket formu ile belirlenmiştir. Adolesanların depresyon durumlarının değerlendirilmesinde 'Çocuklar için Depresyon Ölçeği' kullanılmıştır. Bulgular: Kızların kan fenilalanin düzeyi ortalamaları erkeklerden düşük iken; yasak ürün bilgi düzeyi, düşük proteinli ürünleri sevme ve Fenilketonüri ile yaşamaktan mutlu olma puanları yüksek bulunmuştur. Kan fenilalanin düzeyi önerilene uygun olan ve olmayan gruplarda, diyete uyum ile kan fenilalanin düzeyi arasında negatif yönlü önemli ilişki saptanmıştır. Kan fenilalanin düzeyi önerilerin üzerinde olanlarda ise Fenilketonüri diyetinde yasak olan ürünleri bilme düzeyi ile kan fenilalanin arasında negatif yönlü bir ilişki bulunmuştur. Çalışmada diyet kontrolü zayıf olan adolesanlarda, kan fenilalanin düzeyleri ile beden kitle indeksi persentilleri arasında pozitif yönlü önemli ilişki saptanmıştır. Cinsiyete göre çocuk depresyon ölçeği ve kan fenilalanin düzeyleri arasındaki ilişki önemsiz bulunurken, kan fenilalanin düzeyleri önerilerin üzerinde olan grupta çocuk depresyon ölçeği ile kan fenilalanin düzeyleri arasında pozitif yönlü ilişki saptanmıştır. Sonuç: Fenilketonürili adolesanlarda sosyal yaşamda karşılaşılan zorluklar ve ekonomik sebeplerden ötürü diyete uyum azalmakta ve depresif semptomlar artmaktadır. Ailelerin sosyoekonomik yönden daha çok desteklenmesinin diyete uyumu arttıracağına inanılmaktadır. Fenilketonürili hastaların diyete uyumlarını takip etmek ve arttırmak için düzenli diyetisyenle görüşme ve eğitimlere ihtiyaç olduğu, ayrıca ruhsal ve sosyal açıdan yaşadıkları sorunların çözümü için çocuk psikiyatristlerinin tedavi ekibinde yer almaları gerektiği düşünülmektedir.

Fenilketonüri Hastalarının Beslenme Alışkanlıkları ve Besin Tüketim Düzeylerinin Değerlendirilmesi

“…Buna bağlı olarak fenilketonüri hastalarının beslenme tedavisine bağlı oluşan yanlış beslenme alışkanlıklarını önleyebilmek ve beslenme tedavilerinin etkinliğinin kontrolü için hastaların beslenme alışkanlıkları ve besin tüketim durumlarını saptamak yararlı olabilir. Elde edilen veriler (22,23,24). 0-4 yaş grubu hastalarımızda sosyal ortamlara girme zorluğu olmadığından bu dönemdeki beslenme alışkanlıkları ona göre değerlendirilmeli, 4-10 yaş grubu hastalarımızda ilkokul çağının başlaması, 10-18 yaş grubumuzda ise adolesan dönemin duygu durum değişiklikleriyle diyete uyumun dolayısıyla beslenme alışkanlıklarının değişebilirliği göz önünde bulundurulmalıdır.…”