SummaryGenetically modified (GM) plants currently cultivated around the world are characterised by their tolerance to herbicides (soybean, cotton, rape, maize, sugar beet, alfalfa), resistance to selected pest groups (maize, cotton) and better functional properties (potatoes). Since 1999, global increase in the field area under GM cultivation had been observed, up to 160 million ha in 2011. Field research on use of GM maize varieties with expression of Cry1Ab protein toxic to the European Corn Borer caterpillars, conducted in Poland showed that plant damage was limited by 95% on average versus standard varieties. The comprehensive study, conducted under the programme "Environmental and economic aspects of allowing transgenic plants cultivation", coordinated by the Plant Breeding and Acclimatisation Institute, confirmed results of 15-year long observations in Spain and 10-year long observations in Germany about no significant effect of the discussed results on various non-target species populations. Mass cultivation of GM cotton and maize varieties in the U.S., China or South Africa, also disclosed its limitations, similarly to other plant protection methods. It is therefore recommended as one of many important elements of the integrated plant protection.Key words: GM, maize, resistant cultivars, Bt, pests, integrated plant protection
StreszczenieUprawiane obecnie na świecie rośliny genetycznie zmodyfikowane (GM -genetically modified), charakteryzują się tolerancją na herbicydy (soja, bawełna, rzepak, kukurydza, burak cukrowy, lucerna), odpornością na wybrane grupy szkodników (kukurydza, bawełna) i lepszymi cechami użytkowymi (ziemniak). Od 1999 roku, w skali globalnej obserwuje się stały wzrost areału upraw odmian GM do 160 mln ha w 2011 roku. Badania polowe nad wykorzystaniem odmian kukurydzy GM, z ekspresją toksycznego dla gąsienic omacnicy prosowianki białka Cry1Ab, wykonane w Polsce wykazały, że ograniczały one uszkodzenia roślin średnio o 95% w stosunku do odmian konwencjonalnych. Kompleksowe badania wykonane w ramach programu "Środowiskowe i ekonomiczne aspekty dopuszczenia uprawy roślin transgenicznych", koordynowanego przez Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, potwierdziły wyniki 15-letnich obserwacji w Hiszpanii i 10-letnich w Niemczech o braku istotnego wpływu omawianych wyników na populacje różnych gatunków niedocelowych. Masowa uprawa odmian bawełny i kukurydzy GM w Stanach Zjednoczonych, Chinach, czy Afryce Południowej, tak jak inne metody ochrony roślin, wykazała, że ma ona też swoje ograniczenia. Proponuje się więc stosować ją jako jeden z ważnych elementów integrowanej ochrony roślin.