Fonksiyonel Gıda Üretiminde Yeni Yaklaşımlar

Abstract

Fonksiyonel gıdalar, uluslararası kabul görmüş ortak bir tanımı olmamakla birlikte genel olarak temel beslenmenin ötesinde sağlık faydaları sağlayan ve normal diyetin bir parçası olarak tüketilen gıdalar olarak tanımlanmaktadır. Bu gıdalar, sahip oldukları olumlu etkileri, içerdikleri fenolik bileşikler, karotenoidler, fitosteroller, diyetsel lif, çoklu doymamış yağ asitleri, probiyotikler, A, C ve E vitaminleri gibi biyoaktif fonksiyonel bileşenler ya da etmenler sayesinde sağlarlar. Günümüzde artan tüketici bilinci, sağlıklı beslenmenin önemini ortaya koyan bilimsel veriler ve gıda teknolojisindeki gelişmeler, son yıllarda fonksiyonel gıdalara olan ilgi ve bu gıdaların üretiminin önemli ölçüde artışına yol açmış ve yeni fonksiyonel gıda üretim metotları ve yaklaşımlarının oluşturulması konularındaki bilimsel ve endüstriyel çalışmalar da hız kazanmıştır. Bu kapsamda, 3 boyutlu (3D) yazıcı teknolojisi, vakumlu emdirme, nutrigenomik, tarımsal yan ürünlerin farklı yollarla fonksiyonel gıdalara işlenmesi ya da tersine mühendislik gibi yöntemlerin kullanımı, gıdaların içermiş oldukları fonksiyonel bileşenlerin korunması ve arttırılması ya da bu bileşenlerce zengin yeni fonksiyonel gıdaların oluşturabilmesi için önemli fırsatlar sunmaktadır. Bu çalışmada fonksiyonel gıdaların üretiminde doğrudan kullanılan bu metot ve yaklaşımların, literatürdeki bu konudaki veriler dikkate alınarak incelenmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır.