Geleneksel Perakendeci Bakkalların Rekabetçi Stratejileri: Değer Zinciri Analizi

Abstract

Türkiye’de gıda perakende sektörünü oluşturan aktörler arasında bakkallar sayıca en büyük paya sahiptir Ancak zincir marketler yabancı perakendecilerin pazara girmesi ve özellikle de ulusal zincirlerin güç kazanmasıyla birlikte son yıllarda bakkallar için önemli bir tehdit unsuru haline gelmiştir. Perakende coğrafyası alanında geleneksel gıda perakendecilerinin modern zincirlere karşı izlediği direnme ve baş etme stratejileri genellikle dayanıklılık (resilience) perspektifinden incelenirken, bu çalışmada bakkalların rekabet stratejileri değer zinciri perspektifinden analiz edilmektedir. Bu doğrultuda bu çalışmanın amacı Eskişehir ölçeğinde bakkalların rekabetçi avantajlarını Porter’ın önerdiği değer zinciri analizi modeliyle ortaya koymaktır Bu hedef doğrultusunda Eskişehir'de bakkallar, yerel/bölgesel/ulusal/küresel market zincirleri ve firma dışı aktörler ile toplam 40 derinlemesine görüşme yapılmış ve elde edilen veriler nitel yöntemlerle analiz edilmiştir. Buna göre bakkalların, organize market zincirleri karşısında kullandığı rekabetçi stratejiler saptanmıştır. Elde edilen bulgulara göre organize market zincirlerinin yaygınlaşmasıyla bakkalların rollerinde bir değişim meydana gelmiştir. Bakkallar, değer yaratmak ve/veya artırmak için esas ve destekleyici faaliyetleri başta olmak üzere faaliyetlerinde yeni stratejiler uygulamak durumunda kalmıştır. Ancak bakkalların rekabetçiliklerini koruyabilmeleri için bu stratejiler yeterli olmamakta ve bu nedenle düzenleyici çerçevenin müdahalesi gerekmektedir. Sonuç olarak perakende mekanlarının analizi değer zinciri yaklaşımın ekonomik coğrafya için yeni bir perspektif sunduğunu göstermektedir.