Geological, Mineralogical-Petrographical and Fluid-Inclusion Characteristics of the Çatalçam (Soma-Manisa) Au-Pb-Zn-Cu Mineralization

Abstract

İnceleme alanı Biga yarımadasının güneydoğusunda Manisa ilinin Soma ilçesinin kuzeybatısında yüzeylenen Çatalçam Köyü ve çevresini kapsamaktadır. Arazi, sondaj ve laboratuvar çalışmalarıyla bölgede daha önce tanımlanmamış, Alt Miyosen ve öncesi birimleri kesen ve Au, Pb, Zn ve Cu anomalileri içeren bir diyorit porfir sokulumunun (Çatalçam sokulumu) varlığı belirlenmiştir. Porfiri kütle ve içlerine sokulum yaptığı çevre kayalar içinde birbirini kesen ve/veya iç içe geçmiş potasik (manyetit, biyotit, ondülasyonlu kuvars), piropilitik (epidot, klorit, hematit), fillik (serisit, kuvars) ve arjilik (kaolinit, barit, kuvars, kalsit) alterasyon zonları gelişmiştir.Çatalçam sokulumu ve sokulum yaptığı birimlerde nabit altın ve gümüşün yanı sıra pirit, kalkopirit, sfalerit ve galen içeren damar ve damarcıklar gelişmiştir. Damar ve damarcıklar derin seviyelerde ondülasyonlu kuvars, orta ve üst seviyelerde ise bunları kesen masif kuvars, kalsit, dolomit ve baritlerden oluşmaktadır. Sfalerit, kuvars ve baritlerde gerçekleştirilen sıvı kapanım ölçümlerinden elde edilen verilere göre; cevher oluşturucu çözeltilerin sıcaklıkları üç grupta (150-220 °C: arjilik, 250-350 °C: fillik ve >400 °C: potasik) toplanmaktadır. Sıvı ve gaz fazlarının yanı sıra hematit, kalkopirit ve tuz katı fazları içeren kapanımlar cevherleşmenin sokulumla ilişkili olarak geliştiğini göstermektedir. Sıvı kapanım verileri, erken evrede (porfiri) cevher taşıyan çözeltilerin sıcaklıklarının ve tuzluluklarının yüksek, geç evrede (epitermal) ise daha düşük olduğunu göstermiştir. Sonuç olarak, Çatalçam cevherleşmesi porfiri Au-Cu ve epitermal Zn-Pb-Cu-Au olmak üzere iki farklı evrede gelişmiş, Biga porfiri kuşağı içerisinde Miyosen yaşlı magmatik-hidrotermal sistemle ilişkili olarak belirlenmiş ilk porfiri altın yatağıdır.