STRESZCZENIE/ABSTRACTWkrótce po odkryciu pierwszego aktywnego składnika Cannabis sativa -∆ 9 -THC wykazano, iż jego działanie jest zależne od aktywacji specyficznego białka błonowego, tj. receptora kanabinoidowego (CB). Jak dotąd, zidentyfikowano dwa typy tego receptora -CB1 i CB2. Obecnie wiadomo już, że należą one do wewnątrzkomórkowego systemu sygnałowego, nazywanego układem kanabinoidowym (ECS), w którego skład wchodzą także ich ligandy oraz enzymy związane z syntezą i degradacją tych związków. ECS jest obecny w rejonach mózgu związanych z kontrolą odżywiania, a także w tkankach obwodowych odpowiedzialnych za pobór i przetwarzanie energii oraz metabolizm lipidów i glukozy, co wskazuje na udział tego układu w patogenezie otyłości. Liczne badania mówią m.in. o silnym oreksygennym działaniu endokanabinoidów, wywoływanym za pośrednictwem receptorów CB1 w CUN. Co więcej, aktywacja CB1 w tkankach obwodowych nasila lipogenezę, sprzyjając tym samym akumulacji tkanki tłuszczowej w takich narządach, jak wątroba. W trzustce i mięśniach szkieletowych zastosowanie agonistów CB1 indukowało wytworzenie insulinooporności i rozwój hiperglikemii, stanowiących parametry metaboliczne otyłości. Wyniki te dały podstawy do poszukiwania substancji blokujących CB1 o potencjalnej skuteczności w terapii otyłości. Próby przedkliniczne i kliniczne z zastosowaniem rimonabantu -antagonisty/odwrotnego agonisty CB1 -przyniosły korzystne rezultaty w postaci obniżenia masy ciała i zmniejszenia ryzyka powikłań kardiometabolicznych. Jednakże ze względu na poważne psychiatryczne skutki uboczne został on wycofany z obiegu. Celem badań jest przygotowanie leku, który służyłby leczeniu otyłości, jednocześnie nie wywołując powikłań. Ostatnio uwaga naukowców koncentruje się wokół neutralnych antagonistów i selektywnych, odwrotnych agonistów receptorów kanabinoidowych. Endokrynol. Ped. 13/2014;2(47):65-76.