Gift-giving Tradition and Functions in Kyrgyz Culture

Abstract

Hediye veya armağan sistemi arkaik dönemlerden beri var olan karmaşık bir yapı olarak süregelmiştir. Söz konusu hususta kavramın karşılıklılık ve karşılıksızlık ilkesine dayalı olması ve bu sebeple subjektif bir değerlendirmeye tabi tutulması yatmaktadır. Hediye kavramı; alma, verme ve karşılığını verme esasına dayalı üçlü bir döngü üzerine kurulu bir sistemdir. Bu sistem, arkaik devirlerde başlangıçta daha çok ticari sistem üzerine inşa edilmiş ve ticaret ortaklığına dayanan uzlaştırıcı bir araç olarak görülmüştür. Mefhum zamanla bu boyutlarından sıyrılarak anlam alanlarını genişletmiş ve gerek maddi gerek manevi içeriklerle çok boyutlu hâle gelmiştir. Hediye alma ve verme eylemi birey ve toplum üzerinde işlevsel etkiye sahiptir. Nitekim bu husus psikolojik, sosyal, kültürel, ekonomik, siyasi vb. pek çok noktada toplumdaki bireylere katkıda bulunmaktadır. Dolayısıyla işlevsellik ve pragmatik özelliğinin geniş perspektif imkân alanları sunması sistemin günümüze değin canlılığını koruyarak aktarılagelmesini sağlamıştır. Bu hususlar dolayımında hediye olgusunun Kırgız kültüründe mevcut durumunun hangi şekillerde olduğunu ortaya koymak önemli görülmüştür. Bu minvalde çalışmada, Kırgızlarda hediye kavramı ve hediyeleşme geleneğinin geçiş dönemi ritüellerinde işlevsel açılardan birey ve toplum üzerine olan etkileri değerlendirilmiştir. Sonuç olarak Kırgız kültüründe hediye ve hediyeleşme geleneğinin çeşitli tören ve kutlamalarda etkin biçimde sürdürüldüğü ve bu ritüellerdeki işlevsel görünümü dolayısıyla başta kültür ve geleneğin sürdürümcülüğü olmak üzere toplum üzerinde çok fazla öneme sahip olduğu belirlenmiştir.