Göç Sonrası Yeşil Kültürün Taşınmasına Kırsal Peyzaj Açısından Bir Bakış

Abstract

Öz Kültür, bir toplumun zaman içerisinde toplumsal tecrübelerden edinip benimsediği ve gelecek kuşaklara iletmek istediği; din, dil, gelenek, görenek, sanat gibi kazanımların tamamıdır. Yeşil kültür ile kavramlandırılan olgu ise toplumun bitki ve peyzaj kültürü yani kültürel peyzajıdır. Bu çalışmada 1934 yılında çıkarılan iskan kanunu sonucu Erzurum/Tortum/Aksu Köyü'nden, Erzurum/Hınıs/Ovaçevirme Köyü'ne olan gönüllü göç incelenmiş, aradan geçen yaklaşık seksen yıllık süreçte bölgede yaşanan sosyal/kültürel peyzaj değişiklikleri izlenmiştir. Bu amaçla Aksu ve Ovaçevirme köyüne yapılan ziyaretlerde yerli halk ile sözlü mülakat ve anket yöntemleri kullanılarak alanların doğal ve kültürel peyzaj değerleri tespit edilmiş ve kendi aralarında karşılaştırılmış, Hınıs ilçesinin genel peyzaj karakteri ile olan farkı yorumlanmıştır. Ovaçevirme'de yapılan anket sonucuna göre katılımcıların büyük çoğunluğunun evlerinde avlu ve/veya bahçesi olduğu (%81,4), konutlardaki bahçelerini daha çok meyve/sebze yetiştiriciliği (%31,4) ve rekreasyon (%22,9) amaçlı kullandıkları, evlerinde en çok bahçe (%42,9) ve balkonu (%31,4) kullandıkları ve bahçelerini düzenlerken daha çok atalarından öğrendikleri bilgileri (%48,6) kullandıkları tespit edilmiştir. Sonuç olarak, göçün yaşandığı Aksu ve Ovaçevirme köylerinin yeşil kültür özelliklerinin birbirine yakın olduğu, Ovaçevirme köyü kültürel peyzajının Hınıs genelindekinden farklı olduğu, Ovaçevirme'ye yerleşenlerin göç ettikleri yerin kültürel peyzaj özelliklerinin bir kısmını yeni yerleşkelerine taşıdığı tespit edilmiştir.