Görsel Okuma/Görsel Sunu Ve Görsel Okuryazarlik Beceri̇leri̇yle İlgi̇li̇ Yapilan Li̇sansüstü Çalişmalarin Anali̇zi̇

Abstract

Bu çalışmanın amacı, eğitim-öğretim alanında yapılan "görsel okuma/görsel sunu" ve "görsel okuryazarlık" konulu doktora ve yüksek lisans tezlerini incelemektir. Çalışmada toplam 37 doktora ve yüksek lisans tezi, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesine göre incelenmiştir. Çalışmada elde edilen veriler betimsel analiz kullanılarak çözümlenmiş, sayısal olarak ifade edilmiş ve yorumlanmıştır. Tezler; yapıldıkları yıl, üniversite, ana bilim dalı, ele alınan konu, örneklem grubu, veri toplama araçları ve kullanılan yöntem değişkenlerine göre değerlendirilmiştir. Çalışmanın verileri, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi veri tabanından eğitim-öğretim alanında kavram düzeyinde tarama yapılarak elde edilmiştir. Kavram taramasında, "görsel okuma, görsel sunu, görsel okuryazarlık" anahtar kelimeleri kullanılmıştır. Taramalar sonucunda "görsel okuryazarlık" ve "görsel okuma/görsel sunu" becerileriyle ilgili 11'i doktora 26'sı yüksek lisans olmak üzere 37 çalışmanın yapıldığı, en çok tezin üniversite bazında Gazi Üniversitesinde (f=11), ana bilim dalı bazında ilköğretim ana bilim dalında (f=11), yöntem bazında ise nicel yöntemde (f=23) yapıldığı belirlenmiştir. Ayrıca tezlerin çoğunluğunun hedef kitle bakımından ilköğretim birinci kademeye (f=13) yönelik olduğu ve veri toplama aracı olarak da en fazla anketin kullanıldığı (f=25) bulgusuna ulaşılmıştır.

Sosyal Bilgiler Eğitiminde Okuryazarlık: Lisansüstü Eğitimde Gerçekleştirilen Okuryazarlık Araştırmaları

“…Araştırma kapsamında ulaşılan sonuçlara göre, araştırmacılar tarafından Sosyal Bilgiler eğitiminde okuryazarlık ile ilgili tezlerde en fazla nicel araştırma yöntemi benimsenmiştir. Türkiye'de okuryazarlık ile ilgili yapılan çalışmaların incelendiği çeşitli araştırmalarda da daha çok nicel araştırma yönteminin benimsendiği ortaya çıkmıştır (Aksoy ve Kaplan, 2018;Erdem, 2018;Güleç ve Hüdavendigar, 2020;Mete, 2020;Sarıgül, 2020;Şakiroğlu, 2021). Dilek, Baysan ve Öztürk (2018) de araştırmasında Sosyal Bilgiler eğitiminde yüksek lisans tezlerinde daha çok nicel araştırma yöntemlerinin kullanıldığını belirlemiştir.…”

“…Alanyazında çeşitli araştırmacılar tarafından Türkiye'de okuryazarlık konularında yapılmış çalışmaların incelenmesine yönelik farklı araştırmaların yer aldığı görülmektedir (Aksoy ve Kaplan, 2018;Erdem, 2018;Güleç ve Hüdavendigar, 2020;Maden, Maden ve Banaz, 2017;Oğuz Haçat ve Demir, 2019;Sarıgül, 2020;Şakiroğlu, 2021). Bu araştırmalarda harita okuryazarlığı (Aksoy ve Kaplan, 2018), medya okuryazarlığı (Erdem, 2018;Maden, Maden ve Banaz, 2017), finansal okuryazarlık ve görsel okuryazarlık (Şakiroğlu, 2021) türleriyle ilgili yapılmış çalışmalar incelenmiştir.…”

Görsel Kullanımı ve Okuma Becerisinin İlişkilendirildiği Çalışmalara Yönelik Küresel Eğilimler ve Perspektifler: Bibliyometrik Bir Analiz

“…Literatür incelendiğinde maliye, işletme, teknoloji, gıda, tarım, turizm, eğitim, spor gibi birçok farklı alanda bibliyometrik analiz çalışmalarının yapıldığı görülmektedir (Birinci, 2008;Hotamışlı ve Erem, 2014;Beşel ve Yardımcı, 2017;Yılmaz, 2017;Altınpulluk, 2018;Ayaz ve Türkmen, 2018;Depren, Kartal ve Kılıç Depern, 2018;Akkaşoğlu, Akyol, Ulama ve Zengin, 2019;Bozok, Kılıç ve Özdemir, 2017;Polat, Saraçoğlu ve Duman, 2019;Savrun ve Mutlu, 2019;Yeksan ve Akbaba, 2019;Batur ve Özcan, 2020;Murathan, Bozyılan ve Murathan, 2020;Zeren ve Kaya, 2020;Gülmez, Özteke ve Gümüş, 2021;Tekin, Öztürk ve Bahar, 2021;Güneş, Gündoğdu ve Aksu, 2022). Bunun yanında doğrudan görsel okuma/okuryazarlıkla ilgili de çeşitli bibliyometrik çalışmalara da rastlanılmıştır (Karagöz ve Şeref, 2021;Şakiroğlu, 2021;Akcan ve Ablak, 2022;Bak, Özdemir, Bak, Ataş, Gündüz ve Bilgili, 2023).…”