Gül Yetiştiren Adam Anlatısında Yaşanan Sosyo-Kültürel Değişimin Karakterlere Yansımaları

Abstract

Özet Rasim Özdenören tarafından kaleme alınan Gül Yetiştiren Adam’da I. Dünya Savaşı’ndan romandaki vak’a zamanına kadar geçen süre içerisinde yaşanan siyasi gelişmeler, sosyo-kültürel değişimler, eski-yeni değerlerin çatışması, değişen toplumsal düzene ayak uyduramayan ve uydurmaya çalışan karakterlerin yaşadığı psikolojik çalkantılar çarpıcı biçimde dile getirilmektedir. Osmanlı Devleti, özellikle duraklama dönemi sonrası yaşadığı toprak kaybını ve içinde bulunduğu kötü gidişatı yapılan ıslahatlar ve çıkarılan birtakım fermanlarla önlemeye çalışmıştır. Devlet özellikle sosyal, siyasal, askeri, sağlık, eğitim vs. alanlarda yapılan yenilik ve iyileştirmelerle Batı’yı örnek almaya başlamıştır. Ancak söz konusu yenileşme hareketi çeşitli nedenlerden dolayı istenildiği gibi uygulanamamış ve toplum bu değişime ayak uyduramamıştır. Böylece Tanzimat’la birlikte ivme kazanan sosyo-kültürel ve siyasal değişim, Cumhuriyet sonrasında yapılan inkılâplarla devam etmiş ancak toplumun yaşanan bu değişimlere hazırlıklı olmaması, söz konusu değişimlerin hem dini hem de kültürel bağlamda bireylerin hayat anlayışlarına ters düşmesi; toplumun değer yargılarında birtakım tahribatlara, kültürel çatışmaya ve yabancılaşmaya neden olmuştur. Çalışmamızda toplumda yaşanan söz konusu değişimleri ve bu değişimlerin karakterlerin duygu, düşünce ve davranışlarına etkilerini romandan yapacağımız alıntılarla ele almaya çalışacağız.