Havza Büyüklüğüne Göre En Uygun Taşkın Debisi Hesap Yönteminin Bulunması - Doğu Akdeniz Havzası Örneği

Dikici, Mehmet Selim; Aksel, Murat

doi:10.46740/alku.582794

ALKÜ Fen Bilimleri Dergisi

2019

DOI: 10.46740/alku.582794

|View full text |Cite

Havza Büyüklüğüne Göre En Uygun Taşkın Debisi Hesap Yönteminin Bulunması - Doğu Akdeniz Havzası Örneği

Mehmet Selim Dikici¹,

Murat Aksel²

Abstract: Taşkın, son yıllarda iklim değişikliği ve şehirleşmenin de etkisiyle sayısız zararlara yol açan bir doğal afettir. Taşkının zamanını, büyüklüğünü ve şiddetini bilmek; taşkının olumsuz etkilerini azaltmak için son derece önemlidir. Taşkının hidrolik modellemesinin yapılarak etki alanı tahmin edilebilir. Bunun için de maksimum taşkın debisini bilmek gerekir. İstatistik, sentetik ve hidrolojik model yöntemleri ile hesaplanan taşkın debisinin oluşturduğu taşkın hidrografı, hidrolik modele altlık olur ve taşkın ris… Show more

Help me understand this report

Search citation statements

Order By: Relevance

Paper Sections

Select...

Citation Types

Supporting

Mentioning

Contrasting

Year Published

2020

2024

Publication Types

Select...

Article3

Relationship

Self Cite0

Independent3

Authors

Journals

Cited by 3 publications

References 15 publications

Supporting

Mentioning

Contrasting

Order By: Relevance

Karadere Çayı Taşkını (Araklı -Trabzon)

et al. 2020

View full text Add to dashboard Cite

Öz Taşkınlar ülkemizde son yıllarda değişen iklim şartları ile birlikte daha sık yaşanan doğal afetlerdir. Taşkınlara bağlı olarak birçok can ve mal kaybı yaşanmaktadır. Bu çalışmada taşkınların çok yaşandığı Doğu Karadeniz Bölümü'nde yer alan Trabzon'a bağlı Araklı ilçesinde 18 Haziran 2019 tarihinde meydana gelen taşkının coğrafi nedenleri incelenmiştir. Oluşan taşkın, Araklı ilçesine bağlı Çamlıktepe ve Yüceyurt mahallelerinde 10 kişinin yaşamını yitirmesine, çok sayıda meskenin de yıkılmasına sebep olmuştur. Taşkının yaşandığı Karadere Çayı havzasında yaşanması muhtemel taşkınların risk analizi yapılarak taşkına duyarlı alanlar belirlenmiştir. Çalışmada sahaya yönelik afet raporları, sayısal yükseklik, meteorolojik, akım ve jeolojik verilerden yararlanılmıştır. Çalışmada yöntem olarak Çok Kriterli Karar Verme yönteminin bir metodu olan Analitik Hiyerarşi Süreci kullanılmıştır. Taşkın duyarlılık analizi için mevcut yöntemlere farklı parametreler eklenerek oluşturulan üç ayrı teknik ile haritalar üretilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, Karadere Çayı'nın bazı kıyı kesimleri, Haliloğlu ve Gülbekli derelerinin birleştiği yer ve Araklı şehir merkezi taşkına en duyarlı alanlar olarak tespit edilmiştir. Haliloğlu ve Gülbekli derelerinin birleştiği saha 18 Haziran 2019'da yaşanan taşkının ana merkezini oluşturmaktadır. Ayrıca sahada taşkınla birlikte yaşanan heyelan olayları da taşkının etki derecesini artırmış, çamur akıntısı oluşumuna neden olmuştur. Analiz sonuçları ve yaşananlar göstermektedir ki sahada bundan sonrada taşkın olasılığı yüksektir. Bu nedenle çalışmanın, yöneticiler ve karar vericiler tarafından muhtemel olumsuz sonuçların engellenmesi adına dikkate alınması beklenmektedir.

show abstract

Karadere Çayı Taşkını (Araklı -Trabzon)

et al. 2020

View full text Add to dashboard Cite

show abstract

Sürü Tabanlı Algoritma Modelleri ile Taşkın Debisi Tahmini

Günay,

Kumantaş,

Kayhan

et al. 2024

Journal of Polytechnic

View full text Add to dashboard Cite

Hidrolik yapıların projelendirilmesinde doğru taşkın debisi tahmini, ekonomik ve güvenli yapı tasarımı için kritik öneme sahiptir. Bu çalışmada Doğu Karadeniz Havzası Trabzon ilinde bulunan akım gözlem istasyonlarına ait taşkın değerlerine dayanarak maksimum debiyi tahmin eden çeşitli modeller geliştirilmiştir. Analizlerde, bu istasyonların alan ve kot bilgileri kullanılmıştır. Trabzon ilinde bulunan ve 9 ile 42 yıl arasında değişen akım gözlem yıllıklarına sahip toplam 16 adet istasyona ait veriler yapılan analizlerde kullanılmıştır. Debi tahmini için klasik regresyonun (KRA) yanı sıra yapay arı kolonisi (YAK) ve öğretme-öğrenme tabanlı optimizasyon (ÖÖTO) algoritmaları da kullanılmıştır. Bu algoritmalarda çoklu lineer regresyon, hiperbolik ve eksponansiyel regresyon fonksiyonları optimize edilmiştir. Gelecekteki maksimum debi tahminlerine yönelik modellemede, ÖÖTO ile optimize edilen hiperbolik regresyon fonksiyonunun hata değerlerinin daha düşük olduğu görülmüştür. Bu durum, ÖÖTO'nun KRA ve YAK yöntemlerine göre daha iyi performans gösterdiğini ortaya koymaktadır. Dolayısıyla, Trabzon ili için ölçüm olmayan yerlerde maksimum debi tahminlerinde ÖÖTO ile optimize edilmiş hiperbolik regresyon modelinin kullanılması tavsiye edilmektedir.

show abstract

MIKE Programı ile Kars Çayının Taşkın Modellemesinin Yapılması

Öztürkci,

Dikici

2024

ALKÜ Fen Bilimleri Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

Günümüzde küresel ısınmanın etkisi ile beraberinde gelen kuraklık ve taşkın sorunları ciddi bir durum haline gelmiştir. Dünyada küresel ısınmadan kaynaklanan iklim değişikliklerinin yanı sıra, şehirlerdeki nüfus sayısındaki artış, akarsu ve dere yataklarında imara izin verilmesi gibi etkenlerin olması da taşkınların oluşmasına sebebiyet vermektedir. Taşkın olaylarının yaşanması can ve mal kaybına neden olduğu gibi bir ülkenin ekonomik ve sosyal yapısına da bir o kadar zarar vermektedir. Ülkemizde de taşkın olayları hala devam etmekte ve bunun sonucunda birçok can ve mal kaybı yaşanmaktadır. Özellikle 2022 yılı içerisinde taşkın olaylarının geçmiş yıllara nazaran artış yaptığı istatiksel verilerde de gözükmektedir. Bu sebeple akarsu ve dere yataklarında imara açık olan bölgelerde taşkın yayılım alanlarının belirlenmesi ve olası bir taşkın durumunda o bölge içerisinde oluşacak can ve mal kaybının en aza indirilmesi oldukça önemlidir. Günümüzde taşkının modellenmesi alanında birçok faydalı program kullanılmaktadır. Bunlara örnek olarak; HEC-RAS ve MIKE gibi programlar taşkın analizi konusunda oldukça yarar sağlamaktadır Bu çalışmada, Aras Havzasında bulunan Kars çayının MIKE programı kullanılarak 2 boyutlu taşkın modellemesi oluşturulmuş ve bunun sonucunda oluşabilecek taşkın riskleri analiz edilmiştir.

show abstract

scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.

Contact Info

customersupport@researchsolutions.com

10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614

Henderson, NV 89052, USA

This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

Blog Terms and Conditions API Terms Privacy Policy Contact Cookie Preferences Do Not Sell or Share My Personal Information

Made with 💙 for researchers

Part of the Research Solutions Family.

Havza Büyüklüğüne Göre En Uygun Taşkın Debisi Hesap Yönteminin Bulunması - Doğu Akdeniz Havzası Örneği

Cited by 3 publications

References 15 publications

Karadere Çayı Taşkını (Araklı -Trabzon)

Karadere Çayı Taşkını (Araklı -Trabzon)

Sürü Tabanlı Algoritma Modelleri ile Taşkın Debisi Tahmini

MIKE Programı ile Kars Çayının Taşkın Modellemesinin Yapılması

Contact Info

Product

Resources

About