Hayat bilgisi ve çocuk edebiyatı bağlamında yapılan araştırmalara yönelik bir meta-sentez çalışması

Abstract

İlkokul eğitiminde bireyin kendini tanıması, içinde yaşadığı toplumu kültürü ve kuralları ile fark etmesi, çevreye ve doğaya duyarlı olması, kendisini evde, okulda ve yakın çevresinde sağlıklı ve güvende hissetmesi hayat bilgisi dersi ile olmaktadır. Bu yüzden bu dersin öğretimi önemlidir. Bu dersin öğretiminde etkili olduğu ve öğrenmenin kalıcılığını sağladığı için güncel yaklaşımlardan veya disiplinlerden faydalanılmaktadır. Bu bağlamda hayat bilgisi öğretiminde yararlanılabilecek olan alanlardan biri çocuk edebiyatıdır. Çocuk edebiyatı ürünleri yardımıyla hayat bilgisi öğretimine katkı verilebilir. Bu nedenle bu araştırmanın amacı hayat bilgisi öğretiminde çocuk edebiyatından nasıl faydalanıldığını ortaya koymaktır. Bu bağlamda araştırma meta-sentez yöntemi ile yürütülmüştür. Öncelikle araştırma soruları belirlenmiştir. Sonrasında dahil etme ve dışarıda tutma ölçütleri oluşturulmuştur. Bu ölçütlere göre “Dergi Park Akademik”, “YÖK Ulusal Tez Merkezi” ve “Google Scholar” veri tabanları üzerinden hayat bilgisi öğretiminde çocuk edebiyatından faydalanmaya yönelik yapılan dokuz farklı araştırmaya ulaşılmış ve meta-senteze dahil edilmiştir. Ortak kod/temaların oluşturulmasında alan yazında geçen hayat bilgisi öğretimi ve boyutlarından faydalanılmıştır. Hayat bilgisi öğretiminin boyutları olan değer, beceri, ünite-kazanım, kavram ve yöntem başlıkları altında veriler çözümlenmiştir. Sentezleme süreci 10 Eylül 2023-13 Ocak 2024 tarihleri arasında gerçekleşmiştir. Meta-sentez sonucunda hayat bilgisi öğretiminin değer, beceri, ünite-kazanım, kavram ve yöntemin güçlendirilmesi boyutlarında çocuk edebiyatından faydalanılabileceği ortaya çıkmıştır. Bu sonuç ilkokul eğitiminde görev alan sınıf öğretmenlerinin tasarladığı öğretim sürecine çocuk edebiyatı ürünlerinin kullanımının katkı vereceğini ortaya koymaktadır. Fakat bu katkının ne düzeyde olabileceği bu araştırmalarda belirtilmemiştir. Bu nedenle hayat bilgisi öğretiminde çocuk edebiyatı ürünlerinin kullanımına yönelik nitel boyutu olan daha çok deneysel araştırma yapılması önerilmektedir.