Przedstawiono dwie metody pomiaru temperatury podczas skrawania: metodę z wykorzystaniem termoelementu oraz termowizyjną. Opisano wpływ temperatury skrawania na intensywność zużycia narzędzi skrawających i ich trwałość. Zaprezentowano stanowisko pomiarowe, wykorzystane materiały i narzędzie skrawające. Zestawiono wyniki w postaci temperatury osiągniętej na ostrzu skrawającym przy zadanych parametrach obróbki podczas toczenia. Omówiono metody pomiaru temperatury ostrza za pomocą termoelementu oraz metodę radiacyjną -termowizję. Wyszczególniono zalety i wady każdej z metod. SŁOWA KLUCZOWE: zużycie narzędzi, azotek boru, pomiar temperatury, temperatura skrawania, termoelement, termowizja, współczynnik emisyjności The paper presents a method of measuring the temperature during cutting and its impact on the machining process. The influence of temperature on the intensity of the cutting tool wear cutting and durability. Shows the measuring position, the materials used and the cutting tool. We present the results of the processing parameters, during which the measurements are made. This paper presents methods for measuring the temperature of the blade using a thermocouple and methods of radiation. It lists the advantages and disadvantages of each method. KEYWORDS: tool wear, boron nitride, temperature measurements, cutting temperature, thermocouple, thermography, emissivity W związku ze zjawiskami towarzyszącymi oddzielaniu materiału w procesie skrawania wydziela się ciepło, które powoduje wzrost temperatury zarówno obrabianego materiału, jak i wióra oraz narzędzia skrawającego. Najbardziej niepożądany jest wzrost temperatury ostrza [1,2]. W przypadku materiałów narzędziowych -np. stali szybkotnących, węglików spiekanych, ceramiki czy materiałów supertwardych (polikrystalicznego diamentu, azotku boru) -wzrost temperatury pracy w pewnych zakresach może mieć niekorzystny wpływ na trwałość narzędzi. Wiąże się on często z pogorszeniem właściwości mechanicznych materiału narzędziowego (spadkiem twardości) oraz z intensyfikacją niektórych zjawisk zużycia, np. adhezji oraz zużycia chemicznego [3,4]. W ogólnym zużyciu narzędzi z materiałów o bardzo wysokiej twardości i odporności na zużycie ścierne (jak wspomniane materiały supertwarde: azotek boru -BN -Boron Nitride, i polikrystaliczny diament -PCD -Polycrystalline Diamond) często dużą rolę odgrywają procesy adhezyjne i chemiczne, których intensyfikacja może znacznie ograniczyć trwałość ostrza [4]. Zależności pomiędzy intensywnością zużywania się ostrza a temperaturą skrawania są bardzo złożone i nie zawsze ich przebieg jest monotoniczny.Ze względu na ekonomikę obróbki i ochronę środowi-ska coraz większe zastosowanie znajduje obróbka bez udziału cieczy chłodząco-smarującej. W związku z tym prowadzone są badania nad narzędziami i materiałami narzędziowymi (oraz powłokami) mające na celu ograniczenie zużycia narzędzi związanego z podwyższoną temperaturą pracy [5].Autorzy skupiają się na wyborze metody pomiaru temperatury skrawania podczas toczenia poprzecznego za pomocą specjal...