Het eerste rapportcijfer: de Apgar-score

Abstract

Nauwelijks is een baby geboren of hij heeft zijn eerste rapportcijfer te pakken: de Apgar-score. Een score die aangeeft hoe het met de baby gaat. Hoe lager de score des te slechter de toestand van de pasgeborene. Een lage Apgar-score wordt meestal geı¨nterpreteerd als een aanwijzing voor perinatale asfyxie, dat wil zeggen een toestand waarbij er sprake is van hypoxemie en cerebrale ischemie, en vervolgens direct gekoppeld aan een hoge kans op ontwikkelingsproblemen zoals spasticiteit en stoornissen in de aandachtsregulatie. Maar is het werkelijk zo dat een lage Apgar-score en asfyxie gelijkwaardige begrippen zijn? En hoe zit het met een lage Apgar-score en/of asfyxie en de kans op ontwikkelings-problemen?De Apgar-score werd in de jaren vijftig ontwikkeld door de Amerikaanse anesthesiologe Virginia Apgar (Apgar 1953). Zij werd in haar werk geconfronteerd met vele dames, die -trouw aan de trend van die tijdonder narcose wilden bevallen. Mevrouw Apgar vroeg zich af of de middelen die bij de narcose werden gebruikt een schadelijk effect op het kind hadden. Als anesthesiste was zij vooral geı¨nteresseerd in de effecten van anesthetica en analgetica op de vitale functies van het kind. Om dergelijke effecten te kunnen meten ontwikkelde zij de Apgar-score (tabel 1). De Apgar-score is derhalve niet ontworpen als maat voor perinatale asfyxie, maar als maat voor effecten van perinatale blootstelling aan anesthetica en analgetica. Al spoedig bleek dat de Apgar-score met een klinische blik eenvoudig was vast te stellen. Bovendien bleek de score een doelmatig hulpmiddel te zijn om de gezondheidstoestand van de pasgeborene te meten. Maar daarmee was en is een lage Apgar-score nog niet synoniem geworden met perinatale asfyxie. Virginia ApgarDe Apgar-score bestaat uit een beoordeling van huidskleur, hartactie, ademhaling, gezichtsuitdrukking, en houding en beweeglijkheid van het kind (tabel 1). Elk van deze vijf kenmerken krijgt een score van 0, 1 of 2, waarbij 2 de beste score is. De totale score bedraagt maximaal 10 punten, hetgeen erop duidt dat het kind een uitstekende conditie heeft. De Apgar-score is een complexe vitale maat die door factoren als geneesmiddelengebruik en de gestatieleeftijd van het kind wordt beı¨n-vloed. Premature baby's verliezen bijvoorbeeld punten, omdat ze nog niet zoals a`terme neonaten een flexiehouding van armen en benen vertonen, maar een voor die leeftijd normale extensiehouding. Ook hebben jonge prematuren dikwijls ademhalingsproblemen zonder dat dit een primaire uiting is van pre-en perinatale zuurstofnood. Maar ook bij a`terme geboren kinderen is de samenhang tussen een lage Apgar-score en perinatale asfyxie complex. Dit kan geı¨llustreerd worden met de gegevens van het Perinatale Project Groningen (PPG).Het PPG is een nog steeds lopend longitudinaal project, waarin de ontwikkeling van alle kinderen (n = 3162), die in de periode medio 1975 -medio 1978 in het Academisch Ziekenhuis in Groningen werden geboren, in kaart wordt gebracht. Ongeveer 3% van de bijna 3000 op tijd geboren baby's ...

Het onhandige kind

“…Ook waren ze vaker te vroeg geboren of had hun moeder een zeer gecompliceerde zwangerschap doorgemaakt. In tegenstelling tot wat we verwacht hadden, bleek er niet zo heel vaak sprake geweest te zijn van asfyxie of zuurstofnood bij de geboorte (Hadders-Algra 1999a,1999b.…”