Historyczny układ hydrotechniczny w Jędrowie (województwo świętokrzyskie) zachowany w formach i osadach – studium geoarcheologiczno-konserwatorskie

Abstract

<jats:p>Młyn w Jędrowie jest jednym z niewielu obiektów na terenie Staropolskiego Okręgu Przemysłowego, który zachował się w dobrym stanie. Dotyczy to również pozostałości wciąż widocznej w rzeźbie infrastruktury hydrotechnicznej oraz śladów jej funkcjonowania zachowanych w osadach równiny zalewowej Kamionki. Szczegółowe analizy, z wykorzystaniem specjalistycznych metod badawczych podpartych kwerendą materiałów historycznych, pozwoliły na lokalizację poszczególnych elementów tej infrastruktury, tj. dawny zbiornik, młynówka, wały. Część tej infrastruktury jest dobrze zachowana w rzeźbie i widoczna na numerycznym modelu terenu. Inne ślady po historycznej działalności metalurgicznej widoczne są dopiero po makro- i mikroskopowej analizie osadów jeziornych oraz pozakorytowych, tj. węgielki drzewne, żużle i mikroskopijne kulki żelaza. W miejscu odrestaurowanego młyna lub też w jego pobliżu funkcjonowała kuźnica, o czym świadczą materiały archiwalne. Obecnie młyn jest odrestaurowywany, a badania przedstawione w artykule posłużyły do objęcia tego obiektu wraz z najbliższym otoczeniem ochroną konserwatorską jako zabytku techniki.</jats:p>

Sedimentological and geochemical traces of metallurgical activity in the Świślina River valley (central Poland) at the Doły Biskupie site

“…This research was mostly done near a former forge. The MSS method has also recently been successfully used on other rivers of the Holy Cross Mountains, including the Kamionka River (Kalicki and Przepióra, 2019;Przepióra et al, 2019Przepióra et al, , 2022aPrzepióra et al, , 2022bKalicki et al, 2021c), where the medieval and modern metallurgical activity also predominated. A distinct postindustrial layer was also found, consisting of an accumulation of iron spherules within the floodplain, but this time from modern forges.…”

“…Further research in the Świślina River using new methods revealed changes in sediments, indicating new possibilities of interpreting the results obtained (Kalicki et al 2021a(Kalicki et al , 2021b, and attempted to relate them to prehistoric or contemporary anthropogenic factors. These studies could be used as comparative material from other sites, where similar analyses in the OPID area have already been carried out (Przepióra et al 2019(Przepióra et al , 2021(Przepióra et al , 2022a(Przepióra et al , 2022bKalicki et al 2021cKalicki et al , 2023 and will continue in the future.…”

Georadar Survey of the Brzozówka River Valley (Ne Poland)

“…The GPR method used to determine the thickness of organic matter and the mineral substrate is very useful in the study of paleoenvironmental evolution. This method, together with verification by geological boreholes, provides a comprehensive tool for investigating changes in valley bottom environments [5], [6], [7], [8], [9].…”