Huzurevindeki Yaşlı Bireylere Oynatılan Zekâ Oyununun Yaşlıların Bilişsel Becerilerine, Yalnızlık ve Psikolojik İyi Oluş Düzeylerine Etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, bilişsel becerileri destekleyen bir kutu oyununun yaşlıların yalnızlık, psikolojik iyi oluş ve bilişsel becerilerine etkisini incelemektir. Araştırma "deneme modeli" olarak tasarlanmıştır. Araştırmada bağımsız değişken, ön test ve son test arasında deney grubuna uygulanan bilişsel becerileri destekleyen sil baştan adlı kutu oyunudur. Çalışmanın bağımlı değişkenleri ise yaşlıların yalnızlık, psikolojik iyi oluş ve bilişsel beceri düzeyleridir. Araştırmada uygulanan kutu oyununun, yaşlı bireylerin yalnızlık, psikolojik iyi oluş ve bilişsel becerilerini nasıl etkilediğini görmek amacıyla, "ön test-son test kontrol gruplu deneysel desen" kullanılmıştır. Araştırma özel bir huzurevinde 65 yaş ve üzeri yaşlıların katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Bu araştırma 8' i deney 8'i kontrol olmak üzere 16 yaşlı birey ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, verileri toplamak amacıyla araştırmacılar tarafından oluşturulmuş "Kişisel Bilgi Soru Listesi", çalışmaya katılanların yalnızlık düzeyini ölçmek amacıyla Russell ve ark. (1978) tarafından geliştirilen Türkçeye uyarlaması ise Demir (1989) tarafından yapılan 20 maddeden ve tek boyuttan oluşan UCLA Yalnızlık Ölçeği, Psikolojik iyi oluş düzeyini ölçmek için Tennant ve ark., (2007) tarafından geliştirilen Keldal (2015) tarafından Türkçeye uyarlanan 14 maddeden ve tek boyuttan oluşan Warwick-Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği, Bilişsel Becerileri ölçmek için ise Nasreddine ve ark., (2005) tarafından geliştirilen Türkçeye uyarlaması Selekler ve Cangöz (2009) tarafından yapılan Montreal Bilişsel Değerlendirme Ölçeği (MOCA) kullanılmıştır. Deney ve kontrol gruplarına uygulama öncesinde ve sonrasında elde ettikleri puanların karşılaştırılması amacıyla Mann Withney U Testi ve Wilcoxon Eşleştirilmiş Çiftler İşaretlenmiş Sıra Sayıları Testi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda oyununun bilişsel becerileri geliştirdiği, yalnızlık düzeyini düşürdüğü ve psikolojik iyi oluşu yükselttiği bulunmuştur.

The Effect of Mind and Intelligence Games on University Students’ Perceived Stress and Psychological Well-Being Level

“…Game-based interventions have been successfully applied in the field of mental health. In the literature, game scientists have found that games can change negative moods, increase certain visuospatial skills, and provide healthy social interactions (Kowal et al, 2021;Yavuz & Yavuz, 2018). It was observed that the results obtained were similar to our current research.…”

“…As a result of a study by Baki (2018), it was stated that mind and intelligence change negative moods, increase certain visuospatial skills, and provide healthy social interactions (Kowal et al, 2021). Studies have emphasized that solution-oriented thinking has a positive relationship with psychological well-being (Yavuz & Yavuz, 2018) and a negative relationship with stress level (Karahan, 2016). Based on the researches in the literature, it is thought that while mind and intelligence games affect stress negatively, they will affect psychological well-being positively.…”

Yaşlı Bireylerde Yaşanılan Yer ile Yalnızlık Durumu Arasındaki İlişkinin Araştırılması

“…Yaşlılık evresindeki sosyal etkileşimi araştıran çalışmalar, yakın bireysel ilişkilerin hayattan elde edilen tatmini artırdığını ve yaşlılık evresinde bireyin uyum sağlamasını kolaylaştırdığını saptamıştır (Softa, Bayraktar & Uğuz, 2016); (Yıldırım & Altay, 2016). Bireylerin bulundukları ortamlarda ki aktivitelerin geliştirilmesi, düzenli yürüyüş yapmaları ve el sanatlarıyla ilgilenmelerinin yaşam kalitesini artırdığını, bireylerin sosyal ve emosyonel durumlarında değişiklik yarattığı belirtilmiştir (Yavuz & Yavuz, 2018); (Yıldırım & Altay, 2016). Fiziksel aktivitelerin, yaşlılık sürecinin fiziksel işlevsellikteki ve sağlıktaki olumsuz etkilerini önlediği ve yaşlı bireyin başkalarına bağımlı olmadan hayatını sürdürmesini sağladığı ortaya konmaktadır (Göksal & Pala, 2015); (Kaya vd., 2008).…”

Zeka Oyunları Etkinliğinin İlkokul Öğrenci Ebeveynlerinin Okul Algılarına ve Katılımlarına Etkisi

“…Hedefe ulaşmada doğru ve hızlı bir şekilde akıl yürütülmeyi gerektiren zekâ oyunlarında (Yöndemli & Taş, 2018), şans faktörü az olduğu gibi psiko-motor becerilerin, dikkat ve hafıza gücünün, uzamsal düşünme yeteneğinin yanında zihinsel stratejiler ile matematik becerilerinin birlikte yürütülmesi gerekmektedir (Erdoğan, Eryılmaz-Çevirgen & Atasay, 2017). Bu sayede bireylerin psikolojileri iyileşmekte ve yalnızlık psikolojileri düzelmektedir (Yavuz & Yavuz, 2018).…”

“…Zekâ oyunlarının ise öğrencilerin psikolojik davranışlarını (Bilgi, 2005;Gençay, Gür, Gençay, Gür, Tan & Gençay, 2019); öğrencilere mantık ve matematik öğretimine ve genel olarak katkısına (Bottino & Ott, 2007;Erdoğan, Eryılmaz-Çevirgen & Atasay, 2017;Kel & Kul, 2021;Kula, 2020;Yöndemli & Taş, 2018), yaşlılarda bilişsel ve psikolojik becerilerdeki etkisini inceleyen araştırmaların olduğu görülmektedir (Yavuz & Yavuz, 2018). Ayrıca okullarda ders olarak okutulan zekâ oyunları dersinde öğretmenlerin karşılaştığı sorunları ve öğretmenlerin dersten beklentilerini belirlemeye yönelik araştırmalar yapıldığı görülmektedir (Aslan, 2019;Çetin 6 Özbuğutu, 2020;Devecioğlu 6 Karadağ, 2014;Sargın & Taşdemir, 2020).…”