I. Dünya Savaşı Öncesinde Osmanlı Devleti Ve İran’ın Almanya’yı Üçüncü Güç Olarak Görme Politikaları

Abstract

Öz 19. yüzyılda dünya liderliğini oluşturmaya çalışan İngiltere ve ona rakip olarak ortaya çıkan Almanya ile arasındaki rekabetin ağırlıklı sahası Ortadoğu olmuştur. Osmanlı yönetiminin bu durumda gördüğü çıkış yolu, kendisini sıkıştıran İngiltere ve Fransa ile Rusya'nın emellerinden olası Alman ittifakı sayesinde kurtulma ümididir. Bu sırada Osmanlı üzerinde nüfuz hesapları olan Almanya, üçüncü güç olarak davet edilme planları ile Osmanlı ülkesinde bir hayranlık oluşturmayı başarmıştır. Bu dönemde İran'ın da İngiltere ve Rusya ortaklığı yüzünden bir üçüncü güç arayışı söz konusudur. İngiltere ve Rusya baskısı altındaki İran devleti, bir çare olarak Almanya'nın dostluğunu görmektedir. Almanya, Osmanlı Devleti üzerindeki projelerini İran'a kadar genişletmeyi düşündüğünden, bu ülkede de bir Alman etkisi oluşturmaya gayret etmiştir. Ülkelerini İngiliz ve Rus nüfuzundan kurtarmak isteyen İranlı yöneticiler ve İran kamuoyu böyle bir müttefikliğe sıcak bakmışlardır. Bu makale; Türk ve İran kaynakları ışığında Osmanlı Devleti ve İran'ın İngiltere ve Rusya'ya karşı üçüncü bir güç olarak Almanya stratejisini kullanmaları ve Almanya'nın önceki güçlerden farklı düşünmediği konusuna odaklanır.