Systemy gospodarcze jako przedmiot badań naukowych od dziesięcioleci niezmiennie fascynują kolejne pokolenia badaczy. Pogłębiająca się globalizacja, integracja europejska, transformacja ustrojowa i gospodarcza krajów Europy Środkowo-Wschodniej, przystąpienie części z nich do Unii Europejskiej, a póź- niej także przyjęcie wspólnej waluty oraz zmiany systemowe postępujące w państwach różnych regionów świata inspirują do eksplorowania tego obszaru badawczego. Istotny wkład w rozwój tej dziedziny wiedzy wniosły wieloletnie badania prowadzone przez prof. dr. hab. Stanisława Swadźbę i zespół Zakładu Systemów Gospodarczych Katedry Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, pracujący pod jego kierunkiem w latach 1997-2019. W związku z jubileuszem pracy badawczej i dydaktycznej Pana Profesora warto przypo- mnieć ważniejsze punkty Jego życiorysu. Pan prof. dr hab. Stanisław Swadźba urodził się 15 października 1953 r. w Mikołowie. Edukację w szkole średniej rozpoczął w Liceum Ogólnokształcą- cym im. K. Miarki w Mikołowie, a egzamin maturalny zdał w 1972 r. w Liceum Ogólnokształcącym im. Cypriana Kamila Norwida w Tychach. W latach 1972- 1976 studiował w Wyższej Szkole Ekonomicznej (później Akademii Ekono- micznej) w Katowicach na Wydziale Handlu, Transportu i Usług. Po uzyskaniu w 1976 r. tytułu zawodowego magistra w zakresie obrotu towarowego i usług (dyplom z wyróżnieniem) rozpoczął pracę w Instytucie Ekonomii Politycznej na Wydziale Przemysłu jako asystent, a od 1979 r. kontynuował kształcenie w Stu- dium Doktoranckim Akademii Ekonomicznej w Katowicach. Rozprawę doktor- ską pt. Wpływ kryzysu energetycznego na zmiany w polityce energetycznej EWG, przygotowaną pod kierunkiem prof. dr. hab. Joachima Meisnera, obronił w 1982 r., uzyskując stopień naukowy doktora w zakresie ekonomii; w 1983 r. został za- trudniony na stanowisku adiunkta. Kolejnym etapem rozwoju naukowego Pana Profesora było uzyskanie w 1994 r. stopnia doktora habilitowanego na podstawie monografii pt. Zmiany w strukturze gospodarczej Wspólnoty Europejskiej (Wydawnictwo AE, Katowice 1994) oraz dorobku naukowego. W latach 1997-2019 pełnił funkcję kierownika Zakładu Sys- temów Gospodarczych w macierzystej katedrze, która od 1992 r. działała pod nazwą Katedry Ekonomii na Wydziale Ekonomii. Jako wyraz uznania dla osiągnięć w pracy badawczej i dydaktycznej w 2009 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nadał Stanisławowi Swadźbie tytuł naukowy profesora nauk ekonomicznych. Profesor dr hab. Stanisław Swadźba zasłynął jako opiekun młodych nau- kowców, pomagając im stawiać pierwsze kroki na ścieżce badawczej. Wypromował 10 doktorów, spośród których większość zasiliła kadrę naukowo-dydaktyczną nie tylko Katedry Ekonomii UE w Katowicach, ale także Politechniki Śląskiej, Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie i innych uczelni; 18 razy pełnił funk- cję recenzenta w przewodach doktorskich, 3-krotnie – recenzenta w postępowa- niach habilitacyjnych. Wypromował także rzesze magistrów i licencjatów. Pro- fesor dr hab. Stanisław Swadźba pracował jako członek – ekspert zespołu oceniającego Fundacji Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych. Jest także aktywnym członkiem sekcji nauk ekonomicznych Komitetu Nauk Praw- nych i Ekonomicznych PAN, oddziału w Katowicach. Za swą działalność ba- dawczą i dydaktyczną został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1997 r.), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2000 r.), Złotym Krzyżem Zasługi (2006 r.) oraz Medalem Złotym za Długoletnią Służbę (2010 r.). Do ważniejszych kierunków badań, które można wyróżnić w dorobku nau- kowym Profesora Stanisława Swadźby, należą zagadnienia integracji europej- skiej, analiza porównawcza systemów gospodarczych w różnych regionach świata oraz globalizacja gospodarek – jej poziom, pomiar i znaczenie dla wzro- stu i rozwoju gospodarczego. Publikacje monograficzne autorskie lub we współautorstwie obejmują na- stępujące tytuły: Kraje Grupy Wyszehradzkiej i ich gospodarka a praca, aktyw- ność zawodowa i przedsiębiorczość młodego pokolenia. Analiza porównawcza (współautor U. Swadźba), Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Kato- wice 2021; Gmina Wyry w ekonomiczno-socjologicznym zwierciadle (współau- torzy: U. Swadźba, Z. Zagała), Wydawnictwo Śląsk, Katowice 2016; Integracja i globalizacja a system gospodarczy. Konsekwencje dla Polski, Wydawnictwo UE, Katowice 2007; Zmiany w strukturze gospodarczej Wspólnoty Europejskiej, Wydawnictwo AE, Katowice 1994. Dorobek publikacyjny obejmujący mono- grafie, redakcje naukowe i rozdziały w monografiach, artykuły naukowe oraz opublikowane recenzje obejmuje około 250 pozycji i ciągle się powiększa. Profesor dr hab. Stanisław Swadźba był inicjatorem i wieloletnim przewod- niczącym komitetu organizacyjnego ogólnopolskiej cyklicznej konferencji: „Systemy gospodarcze i ich ewolucja”, których zorganizował łącznie 14. Stały się one przestrzenią do spotkań i dyskusji badaczy różnych aspektów funkcjo- nowania systemów gospodarczych, pochodzących z najważniejszych ośrodków akademickich w kraju, przy udziale gości zagranicznych. Zaowocowały one licznymi publikacjami. Niniejsza monografia stanowi swoiste podsumowanie wieloletnich badań prowadzonych pod kierunkiem prof. dr. hab. Stanisława Swadźby w Zakładzie Systemów Gospodarczych (funkcjonującym do 2019 r. w Katedrze Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach), towarzyszących im publikacji i debat prowadzonych w ramach cyklicznej konferencji „Systemy gospodarcze i ich ewolucja”. Autorami kolejnych rozdziałów są nauczyciele akademiccy związani z zespołem Pana Profesora oraz konferencją, prowadzący badania nau- kowe nawiązujące do problematyki systemów gospodarczych. Są to pracownicy, w tym także emerytowani, wiodących ośrodków akademickich, takich jak: Uni- wersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toru- niu, Uniwersytet Szczeciński, Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, a także Uniwersytet Ekonomiczny w Katowi- cach, w tym członkowie zespołu prowadzącego przez wiele lat badania pod kie- runkiem Pana Profesora, którzy w ten sposób pragną Mu podziękować za wielo- letnie prowadzenie i współpracę.
