II. Dünya Savaşı Yıllarında Korunmaya Muhtaç Çocuklar ve Çocuk Esirgeme Kurumu Faaliyetleri

Abstract

Çocuklar, ulusların geleceğidir. Bu yüzden sağlıklı bir şekilde dünyaya gelmesi, yetiştirilmesi, eğitimi ve her yönüyle korunması önemli olmuştur. Bu şuurla tarih boyunca kurulan Türk devletlerinde de çocuğu korumaya yönelik sosyal politikalara, bu politikaları uygulayan kurum ve kuruluşlara yer verilmiştir. XX. yüzyılda yapılan savaşların yıkıcı etkileri nedeniyle kimsesiz kalan çocuklar Osmanlı Devleti’nde Darüleytamların ve Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin kurulmasında etkili olmuştur. Türk Kurtuluş Savaşı devam ederken Ankara’da faaliyete başlayan Türkiye Himaye-i Etfal Cemiyeti cephelerde ailesini kaybeden çocuklara sahip çıkmıştır. Cumhuriyet’in ilanı sonrası çalışmalarına devam eden cemiyet, 1934’te Çocuk Esirgeme Kurumu adını almıştır. 1 Eylül 1939’da II. Dünya Savaşı başladığında Türkiye, savaştan fiili olarak uzak kalmayı başarmıştır. Ancak sıcak savaş yaşamamış olsa da savaşın getirdiği sosyal ve ekonomik sarsıntılardan etkilenmiştir. Savaşın devam ettiği altı yıl boyunca içeride ve dışarıda başta ekonomik sorunlar olmak üzere pek çok sorun ortaya çıkmıştır. Özellikle ekonominin bozulmasıyla birlikte toplumsal sorunlar da artmıştır. Bu çalışmada II. Dünya Savaşı’nın devam ettiği yıllarda savaş yüzünden anne babaları tarafından ilgi göremeyen, eğitim alamayan ve çalışmak zorunda bırakılan veya tamamen kimsesiz olan çocukların durumları ele alınmış, kimsesiz ve başıboş olarak anılan bu çocukların savaşın etkisiyle yaşadıkları mağduriyetler ve sorunların çözümünde Çocuk Esirgeme Kurumu’nun faaliyetlerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaçla kimsesiz çocuklara sahip çıkan ve günümüze kadar farklı isimlerle faaliyetini sürdüren Çocuk Esirgeme Kurumu hakkında ulusal basın, arşiv, anı kitapları ve telif eserlerden yararlanılmıştır.