İmam Mâtürîdî’nin Din – Siyaset İlişkisinde Akıl ve Vahiy Dengesi: Epistemolojik Bir Yaklaşım

Abstract

İslâm’ın kelâmî yapılanmasında öne çıkan Mâtürîdî, din-siyaset bağlamındaki görüşleri de gittikçe ilgi odağı haline gelmiştir. İslâm düşünce geleneğinde din ve siyaset arasındaki ilişki, değişmez dinî ilkelerle zamana ve topluma göre şekillenen siyaset arasındaki dengenin nasıl kurulacağı üzerine yoğunlaşır. O, bu dengeyi akıl ve vahiy arasında kurduğu özgün ilişkiyle ele alır. Ona göre akıl, dinî hükümleri anlamada ve siyasal kararlar almada kullanılırken, vahiy bu kararların ilahî otoriteye dayandırılmasını sağlar. Mâtürîdî’nin bu yaklaşımı, din ve siyasetin uyumuna ve İslâm siyaset düşüncesine önemli bir katkı sunar. Mâtürîdî’nin din-siyaset ilişkisine yönelik epistemolojik düşüncesi, aklın ve vahyin birlikte hareket etmesine dayanır. Burada dikkat çekilen husus, belirli bir bilginin sunulması değil bilginin nasıl elde edildiği ve ne ölçüde güvenilir olduğudur. Bu düşünce, toplumsal ve siyasal alanda uygulanabilir olmasını sağlamaya yönelik bilgi üretme alanıdır. Makaleden İslâm düşüncesine ve modern siyasal tartışmalara önemli katkılar sunması hedeflenmektedir. Makâle, Mâtürîdî’nin din-siyaset ilişkisi üzerindeki düşüncelerinin odak noktasını oluşturan akıl-vahiy dengesi, te’vil anlayışı, bilgi anlayışı, İman-amel ayrımı, Din-şerîat ayrımı düşüncesi, onun din-siyaset bakış açısının daha sistematik şekilde gündeme gelmesine ve konunun daha detaylı tartışılmasına zemin hazırlayacağı beklenmektedir.