Η έρευνα αυτή παρουσιάζει τις περιπλοκότητες και τις δυνατότητες εμπλοκής των μαθητών ως συν-ερευνητριών σε προγράμματα κριτικής γλωσσικής εκπαίδευσης στα πρώτα δύο χρόνια της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στο Γυμνάσιο στο πλαίσιο μιας συμμετοχικής έρευνας-δράσης με σκοπό την ανάδειξη της «φωνής των μαθητών». Στην έρευνα αυτή κατανοεί τη διδασκαλία ως ένα μακροκειμενικό είδος (curriculum macro-genre), το οποίο συγκροτείται από επιμέρους κειμενικά είδη (Christie, 2002). Στην παρούσα εκπαιδευτική συνθήκη αναδεικνύεται ο τρόπος με τον οποίο συν-δημιουργήθηκαν από τον εκπαιδευτικό- ερευνητή και συγγραφέα της διατριβής και τους μαθητές/τριες, οι κατάλληλες προϋποθέσεις και πάρθηκαν από κοινού οι αποφάσεις ως αποτέλεσμα εκτενών αναστοχαστικών πρακτικών και αναλύσεων. Τα επιμέρους κειμενικά είδη παράχθηκαν και από το πολυφωνικό πρόγραμμα κριτικού γραμματισμού και από τη συμμετοχή των μαθητών/τριων στην παραγωγή και ανάλυση δεδομένων κατά την ερευνητική διαδικασία. Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές/τριες ως συνερευνητές/τριες σ’ ένα πρόγραμμα πολυφωνικής κριτικής εκπαίδευσης ενεπλάκησαν στην παραγωγή των δεδομένων και συνέβαλαν καταλυτικά στην ερμηνεία τους συν-αναλύοντας τις οπτικές τους. Τα δεδομένα που συλλέχτηκαν και οι συνεισφορές των συμμετεχόντων, εκπαιδευτικού και μαθητών, προσδίδουν εγκυρότητα και αξία στους όρους ποιότητας της παρούσας συμμετοχικής έρευνας-δράσης και στο βάθος και στη σημασία των ερμηνειών που επιχειρούνται. Παράλληλα, οι μαθητές/τριες ωφελήθηκαν από την εμπειρία αυτή, καθώς αναπτύχθηκαν κίνητρα, συζητήθηκαν διλήμματα και αντιφάσεις, πάρθηκαν αποφάσεις και ενισχύθηκε το αίσθημα της εμπλοκής και της ιδιοκτησίας για τη μαθησιακή διαδικασία.