Słowa kluczowe: procesy destrukcyjne, patologiczna przebudowa kości, cytokiny.
S t r e s z c z e n i eSpondyloartropatie (SpA) są formą przetrwałego zapalenia stawów obwodowych i kręgosłupa, które może być zapoczątkowane przez zapalenie podchrzęstnego szpiku kostnego w stawach albo zapalenie przyczepów ścięgnistych. Inwazyjna tkanka włóknista zastępu-jąca szpik kostny, rezydujące w przyczepach ścięgnistych limfocyty T o cechach komórek odporności wrodzonej oraz cytokiny: czynnik martwicy nowotworów (tumor necrosis factor -TNF), interleukiny 23, 17 i 22, biorą udział w tych lokalnych procesach patologicznych. Mechanizmy molekularne, które biorą udział w zapaleniu stawów, destrukcji chrząstki i kości stawowej, są podobne do tych w reumatoidalnym zapaleniu stawów i są zatrzymywane przez skuteczną terapię przeciwzapalną, w tym leki biologiczne neutralizujące TNF. Terapie anty-TNF jednak nie hamują patologicznego tworzenia kości, a to zjawisko jest cechą charakterystyczną SpA. Powoduje ono m.in. powstawanie syndesmofitów i ankylozę kręgosłupa. Mechanizmy molekularne leżące u podłoża patologicznej przebudowy kości w SpA, jak również ich interakcje ze szlakami zapalnymi nie są w pełni poznane. Trzy główne omówione w artykule hipotezy są próbą wyjaśnienia tego problemu.
S u m m a r ySpondyloarthritis (SpA) is a form of chronic inflammatory arthritis affecting axial and peripheral joints, which may be initiated by inflammation of joint subchondral bone marrow or enthesitis. Invasive fibrous tissue which substitutes bone marrow, entheseal innate-like T lymphocytes and proinflammatory cytokines: tumor necrosis factor (TNF), interleukins 23, 17 and 22, all contribute to these local pathological processes. Joint inflammation, joint cartilage and bone destruction are mediated by mechanisms that are molecularly similar to rheumatoid arthritis. These pathologic processes are halted by effective anti-inflammatory therapy, including anti-TNF biological agents. By contrast, anti-TNF therapy fails to inhibit pathologic new bone formation, which is a unique hallmark of SpA and results, among others things, in syndesmophyte formation followed by spine ankylosis. The molecular mechanisms driving pathologic bone remodeling in SpA patients and interaction of this process with inflammatory pathways are not fully understood. Three hypotheses, discussed in the article, have been proposed to explain this issue.