STRESZCZENIEW artykule przedstawiono, jak kształtuje się poziom zaufania wśród studentów w trzech krajach Europy Środkowo-Wschodniej, tj. w Polsce, na Litwie i Słowacji. Wykorzystano do tego wyniki badań ankietowych przeprowadzonych przez pracowników Katedry Makroekonomii Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego na uczelniach ekonomicznych w każdym z badanych krajów. Ponadto przebadano, czy płeć miała wpływ na poziom zaufania wśród ankietowanych studentów. Analiza wskazała, że studenci ze Słowacji są najbardziej ufni wobec osób obcych i wykazują większą skłonność do zaufania osobom aktywnym społecznie niż studenci z Polski i Litwy. Poza tym, kobiety wykazują większy poziom zaufania instytucjonalnego i społecznego niż mężczyźni.Słowa kluczowe: zaufanie, solidarność społeczna, kapitał społeczny Wprowadzenie W literaturze przedmiotu coraz częściej przypisuje się znaczącą rolę kapitału społecznego i solidarności społecznej w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju. Istotne znaczenie w jego kształtowaniu odgrywa zaufanie, które odnosić się może * Adres e-mail: rafal.nagaj@usz.edu.pl. DOI: 10.18276/sip.2017.47/1-15 Studia i Prace WNEIZ US nr 47/1 2017
STUDIA I MATERIAŁY180 PROBLEMY WSPÓŁCZESNEJ EKONOMII do obcych, do instytucji publicznych lub do społeczności lokalnej czy najbliższego otoczenia. Niezależnie od tego, jakie przyjmie się podejście do zaufania, jest ono niezbędne w budowaniu solidarności społecznej.Literatura przedmiotu podaje, że na zaufanie może mieć wpływ środowisko, w którym jednostka przebywa, czynniki etniczne, instytucje, ale także nierówności dochodowe (Ioakimidis, Heijke, 2016). Poza tym Migheli (2012, s. 323) wskazuje, że wśród młodych ludzi występuje silny efekt płci w odniesieniu do zaufania uogól-nionego, tzn. że mężczyźni wydają się ufać bardziej niż kobiety (Migheli, 2012, s. 323). W pracy skupiono uwagę na zaufaniu uogólnionym i społecznym wśród studentów w badanych uczelniach w Polsce, na Litwie i Słowacji. Oszacowano jego poziom oraz zbadano, czy wśród ankietowanych występował efekt płci. Ocena tych dwóch problemów badawczych jest głównym celem pracy.Podczas analizy wykorzystano wyniki z badań ankietowych na temat kapitału społecznego przeprowadzonych przez pracowników Katedry Makroekonomii wśród studentów studiów ekonomicznych pierwszego roku na uczelni w Szczecinie, Wilnie i Bańskiej Bystrzycy. Istnienie związków między badanymi zmiennymi zweryfikowano także statystycznie przy pomocy testu niezależności chi-kwadrat.
Przegląd literatury na temat istoty zaufania. Typy i podejściaZaufanie można zdefi niować jako "oczekiwanie przez osobę, grupę lub fi rmę etycznie sprawiedliwego zachowania -to znaczy moralnie poprawnych decyzji i działań opartych na etycznych zasadach analizy -ze strony drugiej osoby, grupy lub fi rmy we wspólnym przedsięwzięciu lub wymianie gospodarczej" (Hosmer, 1995, s. 390). Inną defi nicję prezentuje Cook (2005), która zauważa, że zaufanie może pojawia się tylko w specyfi cznym kontekście, tzn. że można ufać jakieś osobie w danej sytuac...