İnebolu Havzası Topraklarının Erozyon Duyarlılık Durumları ve Arazi Kullanımı/Arazi Örtüsü ile Olan İlişkisinin Belirlenmesi

Abstract

Özet: Toprak ve su kaynaklarımızı tehdit eden doğal ve yapay birçok unsur bulunmaktadır. Özellikle yanlış arazi yönetimi ve kullanımlarından kaynaklanan bu tehditlerin en önemlilerinden bir tanesi de toprak erozyonudur. Erozyon risk durumlarının belirlenmesine yönelik toprak duyarlılık indekslerinin kullanılması, özelikle erozyon araştırmalarında önemli yer teşkil etmektedirler. Toprağın erozyona duyarlılığı, yağış veya yüzey akışla toprağın parçalanmaya direncidir. Bu çalışmanın amacı, İnebolu Havzası topraklarında toprakların erodibilite (K) faktörü ve dispersiyon oranları belirlenerek, arazi örtüsü/arazi kullanımı ile arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Bu çalışmada, İnebolu havzasında dağılım gösteren toprakların erozyona karşı gösterdiği direncin, bazı erozyona duyarlılık indeksleri kullanılarak, arazi kullanım durumuna bağlı değişimleri karşılaştırılmıştır. İnebolu Havzası Karadeniz Bölgesi'nin Batı Karadeniz Bölümünde, Kastamonu ili sınırları içerisinde yer alır. Havzanın alanı yaklaşık 114 km 2 olarak ölçülmüş ve 6 alt havzadan oluşmaktadır. Araştırma sahasının ortalama deniz seviyesinden olan yüksekliği 621 m, en yüksek noktası 1360 m yükseltiye sahiptir. İnebolu Havzası arazi örtüsünün/arazi kullanımı belirlenmesinde 2013 yılına ait Spot uydu görüntüsü ve meşçere haritası kullanılmıştır. Havzada farklı arazi örtüsü/arazi kullanımları göz önünde bulundurularak random sistemde toprak örneklemesi yapılmıştır. Belirlenen noktalarından üç farklı derinlikte (0-10, 10-20, 20-30 cm) toplam 690 adet toprak örnekleri alınmıştır. Analiz sonuçlarına göre havzanın erodibilte değerleri ortalama olarak 0.07 ile 0.093 t ha -1 .MJ.mm -1 arasında değişmekte olup, derinlik artışına bağlı olarak K değeri azalmaktadır. Toprakların her üç derinlikteki dispersiyon oranları ise ortalama olarak 20.21 ile 22.28 arasında değişmekte olup, arazi örtüsü/arazi kullanımı arasında istatistiksel olarak önemli olmadığı belirlenmiştir (p>0.05).Abstract: Soil and water resources are under several threats stemming from artificial and natural factors in fragile ecosystem. One of these threats is soil erosion due to misuse or inappropriate land use planning. In order to determine erosion risk cases using soil erodibility indexes, they occupy important place particularly for erosion researches. Soil erodibility is the resistance of soil to detach by rainfall impact or surface flow force. The main aim of this research is determination of relationship between situation of soil erosion sensitivity and land use/land cover in İnebolu Basin soils. In this study, it was determined dispersion ratio and resistance case of different soils found in İnebolu Basin to erosion using some soil erodibilities index and to compare their variability each other based on land use and land cover. This research was performed in İnebolu Basin located in Kastamonu province belonging to west part of Black Sea Region of Turkey. The study area is about 114 km 2 and consists of 6 micro sub basins. Elevation of the study area locates between 0 m and 1360 m from sea level...

Effects of land and plant managements on soil erodibility in the Turhal District of Tokat, Turkey

“…On the other hand, the erosion rates of the soil samples were found to have significantly positive correlations with the dispersion rate (0.622**) and K factor (0.653**) values, which are the parameters used in assessing structural stability, at 1% level, and significantly negative correlation with aggregate stability (-0.546**) at 1% level (Table 2). Different researchers have obtained similar findings in their studies in different regions (García-Orenes et.al., 2009;Özdemir et al, 2015;Saygın et al, 2017). Gülser (2004) found that cropping treatments improved infiltration ratio by increasing sructural stability and porosity that can lead to the benefits of reduced erosion and improved soil water storage.…”

“…He found that the organic matter, bulk density, aggregate stability and erosion sensitivity of the soil had statistically significant changes due to the transformation of the forest and pasture areas into agricultural use. Eraslan et al (2017) examined the relationship between the erosion sensitivities of the soil in the İnebolu Basin, the way the land was used and the vegetation cover on the land. They emphasized that there were statistically significant relationships between the sensitivity to erosion and clay content; and between vegetation cover and coverage.…”