Innowacje społeczne a włączanie mieszkańców wsi w proces jej odnowy

Abstract

Jednym z celów odnowy wsi jest włączanie mieszkańców w proces jej przeobrażeń. Do jego realizacji mogą przyczynić się nie tylko projekty finansowane (w ostatnich latach) ze środków poszczególnych Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich, lecz także inne, w tym te, które można określić mianem innowacji społecznych. Celem artykułu było ukazanie związku między wdrażaniem przez wiejskie instytucje publiczne innowacji społecznych a realizacją tak określonego celu odnowy wsi. W tekście zaprezentowano wybrane rezultaty badania przeprowadzonego na losowej próbie 330 instytucji publicznych z gmin wiejskich. Postawiono w nim dwa pytania. Czy te instytucje, które wdrażały innowacje społeczne, wyróżniały się wyższym poziomem włączania mieszkańców w realizację działań podejmowanych na rzecz rozwiązywania dotykających ich problemów społecznych? Na czym polegało ich włączanie we wdrażanie innowacji społecznych? Poddano analizie dane empiryczne pozyskane dzięki realizacji ankiety internetowej oraz dwa przykłady innowacji społecznych (zidentyfikowane dzięki przeprowadzonym wywiadom swobodnym z przedstawicielami instytucji publicznych). Instytucje, które wdrażały innowacje społeczne, cechowały się wyższym poziomem włączania mieszkańców gminy w działania na rzecz rozwiązywania dotykających ich problemów społecznych. Angażowały mieszkańców w różne etapy wprowadzania innowacji, wykraczając poza schemat, w którym dostarczają usługę, a mieszkańcy wyłącznie są jej odbiorcami. Innowacje społeczne przyczyniały się do realizacji celu odnowy wsi, jakim jest włączanie mieszkańców w proces rozwiązywania problemów społecznych.

Nie ma już wsi, którą można odnawiać

“…XX w. dostrzegano szanse przejścia od społeczeństwa przemysłowego do informacyjnego poprzez oddanie do dyspozycji mieszkańców wsi przekaźników informacji. Wtedy myślano o łączności satelitarnej, telefaksach, systemach informacji komputerowej (Kaleta 1990), dziś wiadomo, że to łączność internetowa, w tym szerokopasmowa, mobilna itd., smartfony, przenośne komputery, pojemność dysku w chmurze i wiele innych możliwości już dostępnych. Kolejne rozwiązania pojawiać się będą wraz z rozwojem i upowszechnianiem sztucznej inteligencji i następnych wynalazków.…”