ÖZETSon yıllarda en fazla çalışılan konulardan olan serbest radikaller ve antioksidanlar gün geçtikçe daha da önem kazanmaktadır. Normal şartlar altında canlı metabolizması sağlıklı iken antioksidanlar ile serbest radikaller denge halindedir. Ancak bu denge serbest radikaller lehine değiştiği zaman, oksidatif stres kaynaklı hastalıklara yatkınlık gözlenmektedir. Özellikle çevre kirliliği, alkol ve sigara kullanımı, orman yangınları, X-rays ve UV ışınları gibi eksojen serbest radikal kaynaklarının artışı, insan vücudunda bulunan karbonhidratların, yağların, proteinlerin ve DNA'nın zarar görmesine yol açarak oksidasyona neden olabilmektedir. Serbest radikallerin artmasıyla, endojen antioksidanlar yetersiz kalabilmekte ve bu da eksojen antioksidanların alınmasını gerektirebilmektedir. Bu derlemede, endojen ve eksojen antioksidanlar sınıflandırılarak endojen antioksidanlar ve vitamin eksojen antioksidanlar hakkında genel bilgi verilmesi amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Endojen Antioksidanlar, Eksojen Antioksidanlar, Vitamin Antioksidanlar
ANTIOXIDANTS ABSTRACTFree radicals and antioxidants are among the most studied topics in recent years. As a result, they are gaining more importance with each passing day. Under normal circumstances, antioxidant levels and production of free radicals are in normal balance. However, when this balance changes in favor of free radicals, susceptibility to oxidative stress-induced diseases can be observed. Particularly, the increase in exogenous sources of free radicals, such as environmental pollution, alcohol and tobacco use, forest fires, X-rays and UV radiation, can lead to oxidation causing damage of the carbohydrates, fats, proteins, and DNA in the human body. Due to the increase in free radicals, endogenous antioxidants may be inadequate. Therefore, consumption of exogenous antioxidants can be needed. In this review, after the classification of endogenous and exogenous antioxidants, it is intended to give general information about endogenous antioxidants and exogenous vitamin antioxidants.