Investigation of the Effects of Bilberry Extract on Methotrexate-Induced Hepatotoxicity

Abstract

Amaç: Metotreksat (Mtx), kanser ve otoimmün hastalıkların tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak Mtx, kendisi gibi birçok kemoterapötiğin metabolizmasından sorumlu olan karaciğerde toksisiteye neden olabilir. Yaban mersini (Ym) meyvesi, yapısında yoğun olarak bulunan fenolik bileşikler sayesinde antioksidan ve antienflamatuvar etkiye sahiptir. Bu çalışma, Ym ekstresinin, Mtx kaynaklı hepatotoksisiteye olan etkilerini araştırmayı amaçlamakta-dır. Materyal ve metod: Çalışma için 21 adet Spraque Dawley ırkı erişkin sıçan, sayıca eşit üç gruba bölündü. Bir gruba, deneyin ilk günü tek doz 30 mg/kg intraperitoneal (ip.) Mtx verildi (MtxG). Diğer gruba tek doz 30 mg/kg ip. Mtx ve beş gün boyunca günde bir kez oral gavajla 200 mg/kg Ym ekstresi verildi (Mtx+YmG). Kontrol grubuna ise herhangi bir işlem yapılmadı (KG). Deney sonunda alınan karaciğer dokularının bir kısmı histolojik olarak değer-lendirilerek skorlanırken diğer kısmı da biyokimyasal olarak değerlendirildi. Bulgular: MtxG’nin karaciğer dokularında malondialdehid (MDA) ve kaspaz 3 düzeyleri KG’ye göre yüksekti. KG’ye göre anlamlı olmamakla birlikte MtxG’de, 8-hidroksi-2′-deoksiguanozin (8-OHdG) ve oksidatif stres indeksi (OSİ)’nde artış; süperoksit dismutaz (SOD), katalaz (CAT) ve total antioksidan kapasite (TOS)’de ise azalma mevcut-tu. Mtx+YmG’de MDA düzeyleri MtxG’ye göre azaldı. Bu grupta, kaspaz 3, OSI ve 8-OHdG düzeylerinde de MtxG'ye göre istatistiksel olarak anlamlı olmayan belirgin bir azalma görüldü. Ayrıca bu gruptaki SOD seviyesi KG’ye göre düşükken CAT ve total antioksidan kapasite (TAS) seviyeleri ise MtxG’ye göre istatistiksel anlamlı olmasa da yüksekti. MtxG’de; total hasar skorunda, hepatositlerdeki vakuolizasyon/dejenerasyon/piknoziste, Kupffer hücrelerinde ve vazodilatasyon/konjesyonda kontrole göre artış mevcuttu. Mtx+YmG’de ise tüm bu histopatolojik bulgularda ve total hasar skorunda azalma mevcuttu. Sonuç: Oral yolla uygulanan Ym ekstresi, sıçan karaciğerindeki Mtx kaynaklı oksidatif stresi, apoptozu ve bunların neden olduğu hepatotoksisiteyi azaltabilir.