Rak endometrium pozostaje istotnym problemem onkologii ginekologicznej okresu menopauzy.Charakterystyka tego nowotworu, a mianowicie: • wzrastająca częstość zachorowań (w danych GLOBO-CAN z 2008 r. szacowana liczba zachorowań na raka błony śluzowej macicy w Polsce wynosi ogółem 3995, w tym 2176 zachorowań u kobiet < 65. roku życia i 1819 zachorowań u kobiet > 65. roku życia), • brak badania skriningowego (przezpochwowe badanie ultrasonograficzne, z dokładną oceną endometriumgrubość, homogenność, obrys zewnętrzny -nie speł-nia, niestety, kryteriów wymaganych w skriningu); • średni wiek zachorowań przypadający na okres pomenopauzalny (największą zachorowalność obserwuje się w przedziale wiekowym 55-70 lat); • charakterystyczne czynniki ryzyka (w tym podwyższo-ne BMI, nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca -częste i typowe dla wieku menopauzalnego, jak również dieta bogata w tłuszcze, rasa biała i wysoki status socjoekonomiczny) stawiają carcinoma endometrii w grupie szczególnego zainteresowania wszystkich zajmujących się opieką menopauzalną w Polsce [1,2]. Należy pamiętać, że rak endometrium nie jest homogenny -wyróżnia się dwa podstawowe typy tego nowotworu:• typ I -rak endometrioidalny (ok. 80% przypadków), pierwotny rak gruczołowy, o etiologii zdecydowanie hormonozależnej, rozwijający się na podłożu rozrostów błony śluzowej macicy, mający łagodniejszy przebieg i lepsze rokowanie, • typ II -histologicznie rak surowiczy lub jasnokomór-kowy, występujący rzadziej (10-15% przypadków), o etiologii niezwiązanej z stymulacją estrogenową, rozwijający się na podłożu atroficznego endometrium, gorzej rokujący. Stąd też m.in. coraz większe zainteresowanie genetyką tego nowotworu. Zaburzenia genetyczne wydają się leżeć u przyczyn nowotworzenia. Dotyczy to w szczególności genów (i ich białkowych produktów)
StreszczenieGen TP53 i kodowane przez niego białko p53 odgrywają ważną rolę w cyklu komórkowym, naprawie uszkodzonego DNA oraz inicjowaniu procesu apoptozy. Zaburzenia dotyczące TP53 mają związek z występowaniem szeregu nowotworów, w tym raka endometrium. Anomalie dotyczące zarówno TP53, jak i p53, mogą inicjować proces nowotworzenia w obrębie endometrium, są powiązane z II typem oraz niskozróżnicowanymi postaciami carcinoma endometrii. Ocena immunoekspresji TP53/p53 może być pomocna w diagnostyce i leczeniu oraz być czynnikiem prognostycznym dla tego nowotworu.Słowa kluczowe: rak endometrium, TP53, p53, menopauza.
SummaryThe TP53 gene and its protein p53 play an important role in the cell cycle, DNA repair and apoptosis initiation. Genetic anomalies of TP53 are related to some neoplasms, including endometrial cancer. These alterations may initiate cancerogenesis within endometrium, being observed in type II and poorly-differentiated carcinomas. Immunoexpression of TP53/p53 may be helpful in the diagnostic and therapeutic process and be a prognostic factor for this carcinoma.