"Irzimi İsteri̇m": 19. Yüzyilda Ci̇nsel Saldiri Davalari Üzeri̇ne Bi̇r Vaka İncelemesi̇

Abstract

Öz: Osmanlı kadın tarihi üzerine yapılan çalışmalar mahkeme kayıtlarında çok sayıda cinsel saldırı davası olduğuna işaret etmektedir. Bu çalışmalarda tecavüz ve cinsel saldırı iddialarını mahkemeye götürmenin taşıdığı riskler tartışılmıştır. Görünen risklere rağmen kadınların neden mahkemeye gitmeyi tercih ettikleri şer'iyye sicillerinin vermiş olduğu bilgiler ışığında anlaşılmaya çalışılmıştır. 19. yüzyılda ortaya çıkan nizamiye mahkemelerine ait kayıtlar şer'iyye sicillerinin ceza davaları konusunda okuyucuya sunduğundan çok daha fazla bilgi içermektedir. Davacı, davalı ve tanıkların sorguda vermiş olduğu ifadeler istintak raporlarına kaydedilmiştir. Osmanlı Arşivinde bulunan bu dosyalar tecavüz iddiasıyla mahkemeye giden kadınların savlarının, kendilerini savunma biçimlerinin birinci ağızdan duyulmasını sağlar. Bu çalışma 1862 yılına ait bir vakada davacının iddiaları, davalının savunması ve tanıkların ifadeleri ile mahkeme mazbatalarını esas alarak 19. yüzyılda tecavüz suçunun nasıl cezalandırıldığı konusunu ele alır. 1858 Ceza Kanunu ve takip eden yıllarda yapılan düzenlemelerle devletin cinsel saldırı suçlarını ele alış şekli ve modernleşmenin bu tür davalarda kadınların tutumuna etkisini incelemeye çalışır.

Offence-Rape Crimesin Amasya Province and Penalties for These Crimes (1850-1916)

“…Aynı kazada 1860 yılında başka bir zina olayı vuku bulmuştur. Havza'nın Şerbelek 28 köyünden Halil, aynı köyden Topaloğlu Hüseyin'in Mevlüde isminde bikr-i baliğ 29 kızını rızasıyla hanelerinden alıp beş gün dağda gezdirerek bikrini izale etmiştir. Kızın babasının şikâyeti üzerine yakalanan ve sorguya alınan Halil ve Mevlüde, olayı doğrulamışlardır (BOA, MVL.…”

“…27 Bu köy de Havza ilçesine bağlıdır. 28 Şerbelek köyü günümüzde Başpelit ismiyle Havza'ya tabidir. 29 Ergenliğe ulaşmış bekâr kız.…”

Sexual Assault Crimes in Ottoman Empire: 1869 Vakayi-i Zabtiye Newspaper Sample

“…24 Osmanlı hukuk literatüründe ise fiil-i şeni', cebren zina, cebren fiil-i şeni', fiil-i şeni' kastıyla taarruz, bikrini izale kastıyla taarruz gibi kavramlarla ifade edilmiştir. 25 Tecavüz suçunun zinadan farklı olan tarafı kamuya yönelik işlenmiş bir db | 993 suç (Allah hakkı) olmasına ilaveten şahsa yönelik bir suç olma özelliğini de barındırmasıdır.…”