İzmi̇r-Ankara-Erzi̇ncan Sutur Zonundaki̇ (Si̇vas Kuzeydoğusu) Eosen Yaşli Karataş Volkani̇tleri̇ni̇n Jeoki̇myasal Özelli̇kleri̇

Abstract

ÖZ Eosen döneminde meydana gelen volkanizmaya ait ürünler, Neo-Tetis Okyanusunun kapanması ile gelişen İzmir-Ankara-Erzincan Sütur Zonu 'nun kuzey (Sakarya Kıtası ya da Pontidler) ve güney (Kırşehir Bloğu ya da Orta Anadolu Kristalin Kompleksi) sınırları boyunca iki ayrı kuşak halinde yüzlekler oluşturmaktadır. Çalışmanın konusu olan Karataş volkanitleri (Sivas kuzeydoğusu -Türkiye) ise, bu sütur zonunun üzerinde, Kösedağ Siyeniti'nin batı yamaçlarında iki kuşağın birleştiği noktada yeralmaktadır. Karataş volkanitleri, taban konglomerası, aglomera ve volkanik arakatkılı kumtaşı-kiltaşı ardalanması ile oluşan Akıncılar Formasyonunu keserek bölgeye bazaltik, andezitik ve trakitik bileşimli lav ve piroklastik ardalanması şeklinde bölgeye yerleşmiştir. Piroklastikler, volkanitlerin alt seviyelerinde aglomera, üst seviyelerinde tüf şeklinde gözlenmektedir. Jeokimyasal verilere göre, Karataş Volkanitleri genellikle alkalin karakterli bazik-ortaç magma ürünleri olup bazaltik trakiandezit, trakiandezit ve trakitlerden oluşmaktadır. Fraksiyonel kristallenme süreçleri ile kontrol edilen bu volkanizmada, bazaltik trakiandezitlerden trakite doğru kabuksal kirlenme etkileri izlenmektedir. Örneklerin, Rb/Sr -Ba/Rb oran diyagramında amfibol alanına yönelimleri, Zr/Ba oran değerlerinin (0,08 -0,33) litosferik manto aralığında ki dağılımları, Ba/Rb oranındaki artış, MgO, Ni ve Cr içeriklerindeki fakirleşmeler, bu volkanizmanın astenosferik mantodan ziyade zenginleşmiş litosferik mantodan itibaren oluştuğunu işaret etmektedir. Jeokimyasal veriler, zenginleşmiş bu litosferik manto malzemesinin üst kıtasal kabuk malzemesi olduğunu, zenginleşmenin önemli bir kısmının dalım ile ilişkili sıvılarla ve az da olsa sedimanter malzeme katkısıyla geliştiğini göstermektedir. Bu durum, çarpışma öncesi, olası N-OOSB veya OAB'den itibaren gelişen ve kıtasal kabuk içine yükselen eriyiklerin, çarpışma sonrası açılmalı tektonizma ve/veya delaminasyon süreçleri ile yeniden aktif hale gelerek, genellikle üst kıtasal kabuk içerisinde olası kısmi ergimelere neden olduğu ve Karataş volkanitlerini oluşturduğu şeklinde açıklanabilmektedir.

Interpretation of Geochemical Data of Eocene Volcanism in Eastern Sivas Province (Central Anatolia, Türkiye)

“…In the Santonian-Campanian period, the oceanic crust forming the northern branch of the Neo-Tethys ocean subducted briefly beneath the Pontides (Eurasian plate). In the continuation of the subduction event, a widespread crustal thickening occurred in the region and the İzmir-Ankara-Erzincan suture zone was formed along this line [14][15][16][17][18][19][20][21][22]. The Middle-Upper Eocene aged Karataş volcanics are the product of an active postcollisional volcanism that occurred as a result of this collision in the region.…”