Kadmiyum ile Tuz Stresinin Bazı Maltlık Arpa Çeşitlerinde Kadmiyum Birikimi ve Mineral Besin Maddeleri Üzerine Etkisi

Abstract

Amaç: Sera koşullarında saksı denemesi şeklinde 8 maltlık arpa çeşitlerinin 5 ve 10 mg kg-1 ile kirlilik oluşturulan topraklara -NaCl ve +NaCl (3000 mg kg-1) tuz uygulamasının Cd ve mineral besin elementleri üzerine olan etkisi araştırılmıştır.
 Materyal ve Yöntem: Bitki materyali olarak; arpa yetiştiriciliğinde yaygın olarak kullanılan iki sıralı özellikte maltlık olan (Aydan Hanım, Edirne Trakya Sladoran, Kaya, Şerife Hanım, Tarım92, Trakya Bolayır, Yerçil ve Zeynel Ağa) çeşitleri kullanılmıştır. Denemede üç tekerrürlü olarak yürütülmüş, Cd5 ve Cd10 mg kg-1 düzeyinde kirlilik oluşturulmuş topraklara -NaCl ve +NaCl (3000 mg kg-1) tuz uygulamasının Cd ve mineral besin elementleri üzerine olan etkisi araştırılmıştır. Hasat edilen bitkilerde yeşil aksam kuru ağırlıkları, kadmiyum (Cd), fosfor (P), potasyum (K), kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg), kükürt (S), demir (Fe), bakır (Cu), mangan (Mn), çinko (Zn) konsantrasyonları ICP-OES cihazıyla ölçülmüştür.
 Araştırma Bulguları: Kadmiyum ve NaCl stresinin birlikte olduğu koşullarda arpa çeşitlerinin kuru ağırlıklarında en yüksek %70 oranında düşüşlerin olduğu ve buna ilaveten de Cd konstrasyonlarında 3.2 kat artış oluşturduğu belirlenmiştir. Bunlardan başka Cd ve NaCl stresinde özellikle bitkilerin potasyum ve demir konsantrasyonlarında azalma olur iken kalsiyum ve kükürt yönünden artış olduğu tespit edilmiştir.
 Sonuç: Her iki stresin birlikte olduğu durumlarda kontrolle kıyaslandığında arpa çeşitlerinin verim ve kalitesinde azalmaların olduğu belirlenmiştir. Bu iki stres koşullarında bitkilerin mineral beslenmelerinde de değişimlerin olduğu saptanmıştır. Her iki strese dayanıklı olan çeşitlerin elde edilmesinin gerekli olduğu sonucuna varılmıştır.