Kamu Di̇plomasi̇si̇nde Diş Yardimlar: Türki̇ye- Afgani̇stan Örneği̇

Abstract

Öz
 Uluslararası dış yardım İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde önemli ölçüde hukuki alt yapısı oluşturularak kurumsal hale gelmekle kalmamış kısa süre içinde Soğuk Savaş döneminin en önemli diplomasi araçlarından biri haline gelmiştir. Tarih boyunca topluluklar ve ülkeler arasında dış yardım faaliyeti 1945 sonrası dönemde kavuştuğu sistematikten ve uygulamalarından farklı olsa da uygulamada daima var olmuştur. İnsani yardım amacıyla yapılan uluslararası dış yardım uygulamaların önemli örneklerini Osmanlı Devleti döneminde de çokça görmek mümkündür. Türkiye erken cumhuriyet döneminde her alanda kısıtlı imkânlara sahip olmasına rağmen coğrafya ayırt etmeksizin farklı ülkelere çeşitli şekillerde insani yardımlarda bulunmuştur. Bu yardımları bazen bir doğal afet veya savaş nedeniyle gıda, ilaç veya barınma malzemesi oluştururken, bazen de eğitim ve güvenlik alanında yardım yapılan ülkenin insan kaynağının geliştirilmesi için yapılan yardımlar oluşturmuştur. Bu çalışmada Türkiye Cumhuriyeti devletinin temellerinin atıldığı milli mücadele döneminden başlayarak Afganistan'ın Sovyetler Birliği’nin etkisi altına girmeye başladığı döneme kadar Türkiye - Afganistan ilişkileri dış yardım bağlamında arşiv belgeleri üzerinden incelenmiştir. Türkiye özellikle 1920-1960 yılları arasındaki dönemde Afganistan'ın modernleşme çabalarının bir sonucu olarak idari, askeri, kültür, eğitim ve sağlık gibi halkı doğrudan ilgilendiren alanlarda yapılan yenilik ve iyileştirmelerin en yakın dış destekçisi olmuştur. Anahtar Kelimeler: Afganistan, Dış Yardım, Kamu Diplomasisi, Eğitim.