Kentiçi Otobüs Sisteminin Güvenilirliğini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi

Abstract

Öz Gelişmekte olan şehirlerdeki artan nüfus ve araç sahipliği değerleri göz önüne alındığında insanlara yaşanabilir bir şehir sağlayabilmek için, hızla yükselen özel taşıt talebine cevap vermek yerine, sürdürülebilir altyapı yatırımlarıyla yüksek kapasite sağlayan toplu ulaşım sistemlerinin maksimum verimlilikle kullanılması sağlanmalıdır. Çoğunlukla toplu ulaşımda en büyük payı alan ve özel taşıt trafiğiyle bir arada işletilen kent içi otobüs sistemleri, mevcut yol ve trafik koşullarından etkilenmekte ve verimliliğinin değerlendirilmesi, büyük ölçüde yolculuk sürelerinin analizinden geçmektedir. Son yıllarda önceden belirlenen bir çizelgelemeye bağlılık düzeyi olarak tanımlanan "güvenilirlik" ulaşım sistemlerinin performansının değerlendirilmesinde sıklıkla kullanılmaktadır. Bu çalışmada İzmir'den seçilen bazı otobüs hatlarına ait güvenilirlik değerleri hesaplanarak, güvenilirliğin trafik akım koşullarından ne düzeyde etkilendiği incelenmiştir. Seçilen hatların kullandığı arterler üzerinde trafik gözlemleri yapılmış ve hatların geçtiği ana arterlerin Aimsun 6.1 programı kullanılarak benzetimleri yapılmıştır. Sonuç olarak akım hızının ve hattın geçtiği güzergâhtaki şerit sayısının artmasının güvenilirliği arttırdığı, durakta duran otobüs sayısının artması durumunda ise güvenilirliğin olumsuz etkilendiği belirlenmiştir.