Kentsel Dönüşüm Kararlarına Vatandaş Katılımı “Fikirtepe Kentsel Dönüşüm Projesi”

Abstract

Kentsel dönüşüm, 19. yüzyılda başlayan “çökme ve bozulma yaşayan kentsel mekân ekonomik, sosyal, fiziksel ve çevresel koşullarını iyileştirmek amacıyla uygulanan kapsamlı ve bütüncül yaklaşım, strateji ve eylemlerin toplamı” olarak tanımlanmaktadır. Yoğun ve plansız kentleşme kaçınılmaz olarak kentsel dönüşümü zorunlu kılmıştır. Türkiye’de 1970’li yıllarda bahsedilmeye başlanan kentsel dönüşümün projelenmesi ve hayata geçmesi 1980’li yılları bulmuştur. Fikirtepe Kentsel Dönüşüm Projesi, Kadıköy ilçesinde bulunan Fikirtepe, Dumlupınar, Merdivenköy ve Eğitim mahallelerini kapsamaktadır. Kentsel dönüşüm proje alanındaki dört mahallenin toplam nüfusu 50.000’dir. Proje ile hedeflenen 4 milyon metrekare üzerinde 140.000 kişinin yaşayacağı ve 60.000 kişinin çalışacağı bir yaşam alanı inşa etmektir Bu durum vatandaşın kentsel dönüşüm projelerine katılımının önemini daha da artırmaktadır. Yaşanması muhtemel bir sorunda etkilenecek vatandaş sayısı oldukça fazladır. Bu çalışmada; katılımın yasal boyutundan hareketle literatür taraması yapılacaktır, literatür taraması ile kentsel dönüşümüne vatandaş katılımının önemi ortaya koyulacaktır. Ayrıca, çalışmanın özgünlüğü ve zenginleşmesi amacıyla kentsel dönüşüm projesinin en önemli paydaşlarını oluşturan, İBB Kentsel Dönüşüm ofisi ve bölgede yaşayan anı sahip olduğu / ikamet ettiği konutu kentsel dönüşüme girmiş 15 vatandaş ile derinlemesine görüşme/mülakat yapılmıştır. Varsayımımıza uygun olarak, vatandaş katılımının olmaması projenin sürdürülebilirliği yönünden orta ve uzun erimli olumsuzluklara neden olduğu görülmektedir.