Kiedy potrzeba domknięcia sprzyja złożonemu poznaniu

Abstract

Teoria naiwnego poznania jest jednym z najbardziej wpływowych podejĞü opisujących proces nabywania wiedzy. Zgodnie z nią o przebiegu procesu epistemicznego decyduje w pierwszej kolejnoĞci motywacja do uzyskania domkniĊcia poznawczego. W wiĊkszoĞci przypadków duĪe natĊ-Īenie tej motywacji wiąĪe siĊ z uproszczonym i przyspieszonym przetwarzaniem informacji. Fakt ten moĪe prowadziü do nadmiernie uproszczonego rozumienia tej zmiennej. W rzeczywistoĞci istnieją przesłanki do twierdzenia, Īe w pewnych okolicznoĞciach typowa zaleĪnoĞü ulega odwró-ceniu. Artykuł zawiera przegląd badaĔ potwierdzających to przewidywanie. Wyniki przeanalizowano ze szczególnym uwzglĊdnieniem dwóch postulatów teorii: dwóch faz procesu epistemicznego i dwoistej natury potrzeby poznawczego domkniĊcia.Słowa kluczowe: potrzeba domkniĊcia, strategia poznawcza, sądy społeczne, formowanie wiedzy, przetwarzanie informacji. WSTĉPProblem podejmowania decyzji i formułowania sądów jest od dawna czĊsto badany i dyskutowany w psychologii. Jedną z najbardziej wpływowych teorii analizujących to zagadnienie jest teoria naiwnego poznania (Kruglanski, 1989).