Kimya Öğretmenlerine Yönelik Bir Söylem Analizi

Abstract

Öz: Bakhtin'e göre metinlerde iki tür söylem vardır: Otoriter ve içten ikna edici (diyalojik) söylem. Otoriter söylemde tek bir ses duyulur; bu ses üstünlere ait olup tartışılmaz doğru kabul edilir ve ulaşılamazdır. Diğer taraftan diyalojik söylemde en az iki ses vardır; bu sesler bireylere ait olan özgün seslerdir. Bu çalışmanın amacı, lise kimya öğretmenlerinin yeni bir konuyu öğretirken derslerinde kullandıkları söylem dilinin otoriter ve diyalojik bakımdan incelenmesidir. Bu çalışma bir vaka araştırması olup sınıf-içi öğretmen-öğrenci diyalogları araştırmanın temel çalışma konusudur. Araştırmaya 10 gönüllü lise Kimya öğretmeni katılmıştır. Her bir öğretmen bir ders saati izlenip dersler ses cihazı ile kaydedilmiştir. Sonrasında ses kayıtları yazılı hale getirilerek analiz edilmiştir. Dedüktif yöntem kullanılarak öğretmenlerin sınıf-içi diyalogları otoriter ve diyalojik söylem bakımından analiz edilmiştir. Kimya öğretmenlerinin öğrenciler ile kurdukları diyalogların yaklaşık tamamının (%99) otoriter söylem dili olduğu araştırma sonunda görülmüştür. Bununla birlikte, bu söylem dilinin büyük bir bölümünde (%80) öğretmenlerin öğrencileri doğruya yönlendirdikleri, az bir kısmında ise öğrenci yanıtlarını yargıladıkları (%14) ya da görmezden geldikleri (%5) görülmüştür. Bu durum öğretmenlerin hala geleneksel öğretim yaklaşımlarını benimsediklerini ve bu yaklaşım temelinde öğretim yaptıklarını göstermektedir.