Kırgızlarda Yedi Ata Kavramı

Abstract

Öz: Dünya dillerinde akrabalık sistemleri genellikle kişinin kendi neslinden başka, önceki ve sonraki ikişer nesli kapsayacak şekilde oluşmuştur. Akrabalık terminolojisi kişinin yaşayan akrabalarını sınıflandırma temeli üzerine kurulu olduğu için kişinin dedesinden önceki veya torunundan sonraki nesiller için tanımlayıcı (descriptive) terimler bulunmamakta, bunun yerine genelleyici ifadeler tercih edilmektedir. Kişinin kendisinden önceki yedi göbek atasının her biri için tanımlayıcı terimler kullanılması açısından Kırgızca yukarıdaki genellemenin dışında kalmaktadır. Söz konusu durum geleneksel çobankonargöçer yaşam tarzının ortaya çıkardığı doğal ihtiyaçların bir sonucudur. Bu kural, yakın akrabalar arasında gerçekleşmesi muhtemel evliliklere karşı bir tedbir olduğu kadar aynı zamanda boy/soy temeline dayanan Orta Asya konargöçer uygarlığının siyaset, din ve kültür gibi katmanlarıyla da derin bağlara sahip bir gelenektir. Özellikle de şehirli yerleşik yaşamın ve onun ortaya çıkardığı sosyal kurumların "yedi ata" kuralı üzerindeki zayıflatıcı etkisi bu hipotezi güçlendirmektedir.Abstract: In world languages, kinship systems usually consist of two ascending and two descending generations apart from one's own generation. Since the kinship terminology is based on the classification of one's living relatives, general terms are used instead of descriptive terms beyond the second ascending and descending generations. Kyrgyz remains out of this generalization in terms of the use of descriptive terms for each of the seven ascending generations (seven forefathers). This is the result of the necessities of the traditional pastorial/nomadic lifestyle. The principle of seven forefathers (jeti ata) is not only a cultural restriction against marriages between close relatives but also reflects a tradition deeply embedded in the political, religious and cultural conditions of the Central Asian nomadic civilizationbased on tribalism The weakening effect of the urban sedentary lifestyle and its social institutions on the tradition "jeti ata" is merely reinforcing this hypothesis.