Search citation statements
Paper Sections
Citation Types
Year Published
Publication Types
Relationship
Authors
Journals
Batı Anadolu Beylikleri içerisinde yer alan Germiyanoğulları beylerinden Süleyman Şah döneminin imar faaliyetleri bu çalışmada bani ve yapı sanatçısı bağlamında ele alınmıştır. 1361 yılında beyliğin başına geçen Süleyman Şah’ın ilk imar faaliyeti Denizli Ulu Camii’nin onarımını üstlenmek olmuş, arkasından başkent Kütahya, Afyonkarahisar ve Sandıklı’da, çoğunluğu dini mimari grubu içinde yer alan cami ve mescit gibi yapıların inşa ya da onarım faaliyetlerini sürdürmüştür. Günümüzdeki mevcut yapılar dikkate alındığında 1382 yılına kadar imar faaliyetleri devam etmiş, bu tarihten sonra kızı Devlet Hatun’u Osmanlı Devleti’nden Yıldırım Bayezid ile evlendirerek başkent Kütahya da dahil olmak üzere Tavşanlı, Simav, Emet (Eğrigöz) gibi beyliğin topraklarının önemli bir bölümünü çeyiz olarak vermiş ve beyliğin merkezini Kula’ya taşıyarak ölümüne kadar da burada yaşamıştır. 1382 yılından Süleyman Şah’ın ölüm yılı olan 1387’ye kadar, aradaki beş yıllık süre zarfında imar faaliyetlerine ilişkin herhangi bir bilgi kaydedilmemiştir. Süleyman Şah döneminde inşa ya da onarımları gerçekleştirilen yapıların banilerine bakıldığında ise bizzat Süleyman Şah’ın kendi eliyle inşa ettirdiği yapıların yanı sıra komutan, ahi, emir gibi kişilerin de banilik yaptığı görülmektedir. Böylece yeni fethedilen ya da zaten egemenliğin sağlandığı kentlerin imarında sadece hazineden değil kişisel bütçelerden de yararlanıldığı anlaşılmaktadır. İnşa edilen yapılardan yalnızca birinin yapım sanatçısı bilinmektedir. Sandıklı Ulu Camii’nin inşa kitabesinde yapının sanatçısı Abdullah oğlu Aydemir aynı zamanda kitabede kendini tanımlarken kullandığı “en-naib” ifadesiyle şehrin yöneticisi olmakla birlikte “mimarühu” unvanıyla bu yapının da yapım sanatçısıdır. Dönem kaynakları, vakıf kayıtları ve kitabelerden elde edilen bilgiler doğrultusunda çalışmanın konusu, bu döneme ilişkin daha önce yapılan çalışmalardan farklı olarak Süleyman Şah döneminde gerçekleştirilen imar faaliyetlerinin bir yapı organizasyonu içerisinde gerçekleşmiş olma ihtimali üzerinde durmaktadır. Bununla birlikte banilerin kimlikleri tespit edilerek Germiyanoğulları yönetimindeki yerleşim yerlerinde yaşayanların veya beyliğin idari ve askeri işleriyle uğraşan kişilerin imar faaliyetlerine ne ölçüde katkı sağladığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Süleyman Şah döneminin imar faaliyetlerini bani ve yapım sanatçısı bağlamında ele alan monografik bir çalışmanın bulunmaması araştırmanın önemini ortaya koymaktadır. Yapılar yerlerinde incelenerek, plan ve mimari özellikleri kendi içlerinde değerlendirilmiş, bani ve sanatçılarının Germiyanoğullarının idari ve sosyal yaşamlarındaki kimlikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Eserlerin plan ve mimari özellikleri, banilerinin farklı olmaları dolayısıyla kuruldukları şehir özelinde ele alınmaya çalışılmış, benzer özellikler üzerinden inşa organizasyonuna dair tespitlere yer verilmiştir. Özellikle başkent Kütahya’da inşa edilen üç mescitte benzer mimari elemanlara yer verilmiş olması ve birbirlerine yakın tarihlerde inşa edilmiş olmaları inşa faaliyetlerinde görev alanların aynı kişiler olabileceğini, dolaysıyla bir yapım ekibinin varlığına işaret etmektedir.
Batı Anadolu Beylikleri içerisinde yer alan Germiyanoğulları beylerinden Süleyman Şah döneminin imar faaliyetleri bu çalışmada bani ve yapı sanatçısı bağlamında ele alınmıştır. 1361 yılında beyliğin başına geçen Süleyman Şah’ın ilk imar faaliyeti Denizli Ulu Camii’nin onarımını üstlenmek olmuş, arkasından başkent Kütahya, Afyonkarahisar ve Sandıklı’da, çoğunluğu dini mimari grubu içinde yer alan cami ve mescit gibi yapıların inşa ya da onarım faaliyetlerini sürdürmüştür. Günümüzdeki mevcut yapılar dikkate alındığında 1382 yılına kadar imar faaliyetleri devam etmiş, bu tarihten sonra kızı Devlet Hatun’u Osmanlı Devleti’nden Yıldırım Bayezid ile evlendirerek başkent Kütahya da dahil olmak üzere Tavşanlı, Simav, Emet (Eğrigöz) gibi beyliğin topraklarının önemli bir bölümünü çeyiz olarak vermiş ve beyliğin merkezini Kula’ya taşıyarak ölümüne kadar da burada yaşamıştır. 1382 yılından Süleyman Şah’ın ölüm yılı olan 1387’ye kadar, aradaki beş yıllık süre zarfında imar faaliyetlerine ilişkin herhangi bir bilgi kaydedilmemiştir. Süleyman Şah döneminde inşa ya da onarımları gerçekleştirilen yapıların banilerine bakıldığında ise bizzat Süleyman Şah’ın kendi eliyle inşa ettirdiği yapıların yanı sıra komutan, ahi, emir gibi kişilerin de banilik yaptığı görülmektedir. Böylece yeni fethedilen ya da zaten egemenliğin sağlandığı kentlerin imarında sadece hazineden değil kişisel bütçelerden de yararlanıldığı anlaşılmaktadır. İnşa edilen yapılardan yalnızca birinin yapım sanatçısı bilinmektedir. Sandıklı Ulu Camii’nin inşa kitabesinde yapının sanatçısı Abdullah oğlu Aydemir aynı zamanda kitabede kendini tanımlarken kullandığı “en-naib” ifadesiyle şehrin yöneticisi olmakla birlikte “mimarühu” unvanıyla bu yapının da yapım sanatçısıdır. Dönem kaynakları, vakıf kayıtları ve kitabelerden elde edilen bilgiler doğrultusunda çalışmanın konusu, bu döneme ilişkin daha önce yapılan çalışmalardan farklı olarak Süleyman Şah döneminde gerçekleştirilen imar faaliyetlerinin bir yapı organizasyonu içerisinde gerçekleşmiş olma ihtimali üzerinde durmaktadır. Bununla birlikte banilerin kimlikleri tespit edilerek Germiyanoğulları yönetimindeki yerleşim yerlerinde yaşayanların veya beyliğin idari ve askeri işleriyle uğraşan kişilerin imar faaliyetlerine ne ölçüde katkı sağladığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Süleyman Şah döneminin imar faaliyetlerini bani ve yapım sanatçısı bağlamında ele alan monografik bir çalışmanın bulunmaması araştırmanın önemini ortaya koymaktadır. Yapılar yerlerinde incelenerek, plan ve mimari özellikleri kendi içlerinde değerlendirilmiş, bani ve sanatçılarının Germiyanoğullarının idari ve sosyal yaşamlarındaki kimlikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Eserlerin plan ve mimari özellikleri, banilerinin farklı olmaları dolayısıyla kuruldukları şehir özelinde ele alınmaya çalışılmış, benzer özellikler üzerinden inşa organizasyonuna dair tespitlere yer verilmiştir. Özellikle başkent Kütahya’da inşa edilen üç mescitte benzer mimari elemanlara yer verilmiş olması ve birbirlerine yakın tarihlerde inşa edilmiş olmaları inşa faaliyetlerinde görev alanların aynı kişiler olabileceğini, dolaysıyla bir yapım ekibinin varlığına işaret etmektedir.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.
customersupport@researchsolutions.com
10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614
Henderson, NV 89052, USA
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
Copyright © 2025 scite LLC. All rights reserved.
Made with 💙 for researchers
Part of the Research Solutions Family.