Lacanyen Yaklaşımda Yeni Ruhsal Yapılanmalar ve Vaka Tartışması

Abstract

Freud ensestin yasaklanmasıyla başlayan uygarlığın ruhsal ekonomiler üzerindeki etkisinden söz etmiştir. Ardından Lacan, Freud'a dönüş kapsamındaki çalışmalarında ruhsal yapılanmanın dil ve yasanın temsilcisi olan Başka (Autre) ile ilişkisini ele almıştır. Bu ilişkilenmede Baba-nın-Adı (Nom-du-Père), bastırmayı mümkün kılan ve Başka ile ilişkiyi düzenleyen ilk gösteren olarak yer alır. İçinde yaşanılan kültür ve ruhsal yapılanma arasında sıkı bir ilişki bulunmaktadır. Günümüzde ise içinde yaşanılan kültür ve hâkim olan söylem değişmektedir. Kültürde var olan değişim Melman ve arkadaşları tarafından Yeni Ruhsal Ekonomiler (Nouvelle Économie Psychique -NEP) başlığı altında tartışılmakta ve bu değişimin psikanaliz pratiğindeki yansımaları çalışılmaktadır. Melman, bu değişim kapsamında Başka'ya olan referansın zayıflamasının, onun yerine imkânsızlığı ortadan kaldırarak neredeyse her alana etki edebilen teknolojinin geçmesinin ve sınırsızlığın popülerleşerek tercih edilen bir noktaya gelmesinin ruhsal yapılanmaların arzu ve bastırma yerine jouissance üzerinden şekillenmesine sebebiyet vermekte olduğuna vurgu yapmaktadır. Bu yazıda, Lacanyen kuram çerçevesinde ruhsal yapılanma ele alınarak bir vaka örneği üzerinden günümüzdeki değişimin yansımaları tartışılmıştır. Günümüzde depresyonun deneyimlenme biçimi, Başka'ya referansın azalması sebebiyle simgesel alanda konumlanmakta zorlanma, bu zorlanmaya jouissance ve beden üzerinden çözüm bulma çabaları fakat jouissance içinde sıkışma ve başkaları ile paranoyaklaşan formda ilişkilenme bu yazıda odaklanılan tartışma konularıdır.